Trogir – perła dalmackiego wybrzeża z najlepiej zachowaną starówką w Chorwacji

Będąc w Dalmacji, nie sposób pominąć niezwykłego Trogiru (chorw. Tragurion) – portowego miasta założonego w III wieku p.n.e. przez greckich kolonizatorów. Ta wyjątkowa starówka, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1997 roku, to prawdopodobnie najlepiej zachowany średniowieczny zespół urbanistyczny w całej Chorwacji. Wędrując jej wąskimi, kamiennymi uliczkami odbywa się podróż przez dwa tysiące lat historii Adriatyku.

Trogir najlepiej zwiedzać dwukrotnie – za dnia, by podziwiać architektoniczne detale, oraz wieczorem, gdy łagodne oświetlenie wydobywa niepowtarzalny charakter miasta, a upał ustępuje przyjemnej morskiej bryzie.

Trogir – miasto na wyspie

Trogirska Starówka stanowi wyjątkowy przykład wyspiarskiej urbanistyki:

• To niewielka wyspa o długości 450 m i szerokości do 300 m
• Charakterystyczny kształt przypominający głowę żmii
• Od stałego lądu oddziela ją kanał Foša, przez który przerzucono kamienny most
• Od wyspy Čiovo oddziela ją Kanał Trogirski z mostem Čiovskim (częściowo zwodzonym)

Nie bez powodu Trogir nazywany jest „Małą Wenecją” lub „zamkiem na wodzie”. Ten kompaktowy obszar teoretycznie można obejść w godzinę, jednak urok wąskich, krętych uliczek i liczne zabytki sprawiają, że większość zwiedzających spędza tu znacznie więcej czasu, odkrywając kolejne architektoniczne perełki.

Obszar otaczający miasto tworzy tzw. Riwierę Trogirską, obejmującą 20 wysp i wysepek, z których wiele oferuje dziewicze plaże i krystalicznie czystą wodę.

Historia wpisana w kamień

Historia Trogiru to fascynująca opowieść o przetrwaniu i wpływach różnych cywilizacji:

• III w. p.n.e. – założenie greckiej kolonii Tragurion
• I w. n.e. – przejęcie przez Cesarstwo Rzymskie
• VII w. – osiedlenie się Słowian
• 1123 r. – zniszczenie miasta przez Saracenów
• 1192 r. – rozpoczęcie odbudowy pod panowaniem weneckim
• XV-XVI w. – okres rozkwitu i powstania najcenniejszych zabytków
• 1797-1918 – panowanie austriackie
• 1997 r. – wpisanie na Listę UNESCO

Warto podkreślić, że trogirska starówka przez wielu historyków architektury uznawana jest za bardziej harmonijną i spójną stylistycznie niż słynna starówka pobliskiego Splitu, zawarta w murach Pałacu Dioklecjana.

Najważniejsze zabytki Trogiru

Katedra św. Wawrzyńca (Sv. Lovre)

Główna świątynia miasta to prawdziwe architektoniczne dzieło, które powstawało przez kilkaset lat (od 1193 r.). Stanowi ona fascynujący przykład ewolucji stylów architektonicznych:

• Portal Radovana – arcydzieło rzeźby romańskiej z XIII wieku, wykonane przez lokalnego mistrza Radovana, przedstawiające sceny biblijne i sceny z życia codziennego
• Dzwonnica – wznoszona przez prawie 200 lat (1405-1598), jej poszczególne piętra reprezentują różne style architektoniczne
• Wnętrze – zawiera unikalne sklepienia z poprzecznymi łukami oraz pierwsze od czasów starożytnych sklepienie kasetonowe zbudowane bez użycia podpór
• Kaplica św. Jana Ursini – renesansowe arcydzieło z XV wieku z sarkofagiem patrona miasta.

Twierdza Kamerlengo

Ta potężna piętnastowieczna fortyfikacja wenecka stanowi dominantę zachodniego krańca wyspy:

• Czworoboczna budowla obronna z wewnętrznym dziedzińcem
• Masywna wieża strażnicza od strony morza
• Doskonały punkt widokowy na promenadę
• W sezonie letnim działa tu kino pod gołym niebem

Pałac Ćipiko

Zbudowany w 1457 roku dla najzamożniejszej trogirskiej rodziny, jest doskonałym przykładem weneckiego renesansu: Dwa wielkie triforia (potrójne okna) z balustradą z jasnego kamienia. Między łukami umieszczone są cztery figury aniołów, z których dwa środkowe trzymają zwój z herbami rodziny Ćipiko.

Pałac rektorów

Pałac rektorów (Knežev dvor) znajduje się we wschodniej części głównego placu. Jego budowę rozpoczęto w XIII wieku. wieku na miejscu kościoła św. Stjepana. Brama pałacowa oraz okna wykonano w stylu renesansowym. Na wewnętrznym dziedzińcu znajdziemy schody w stylu gotyckim. Na szczycie schodów znajduje się napis AULA CONSILII NOBILIUM, który wspomina o sali obrad rady, do której do 1848 roku wstęp miała jedynie szlachta.

Centralną część pałacu zdobi oryginalna korona studni, na której znajdują się uskrzydlone lwy św. Pieczęć wraz z pieczęcią państwa weneckiego.

Loggia miejska

W południowej części placu znajduje się charakterystyczna budowla: loggia miejska (Gradska Loggia).

Kolumny na loggii zostały częściowo przeniesione ze starożytnych ruin. W przeszłości w loży mieściła się sala sądowa, a biurko sędziego nadal tam stoi. Nad stołem widzimy rozmaite rzeźby, herby i renesansowe, łacińskie inskrypcje mówiące o sprawiedliwości. W przeszłości w centralnej części znajdował się uskrzydlony lew (św. Marek) trzymający napis w języku łacińskim. Na ścianie południowej znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca Petara Berislavicia, słynnego chorwackiego bana, który sprzeciwiał się Wenecjanom i Turkom. Płaskorzeźbę wykonał Ivan Meštrović.

Do loggi przylega wieża zegarowa, która dawniej pełniła również rolę pręgierza, o czym świadczy mocowanie, pozostawione w ścianie dzwonnicy.

Porta Marina – południowa (morska) brama miejska

Porta Marina, morska lub południowa brama miejska w Trogirze, powstała z połączenia szlachetnego kamienia i bloków obrobionych techniką rustica lub bugnato. Łaciński napis na nadprożu nie podaje nazwiska autora, ale podaje rok budowy – 1593, oraz okres panowania trogirskiego księcia Delfina Delfina. Nad nadprożem, na polu, które jest teraz puste, umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą lwa, symbol Republiki Weneckiej. Lew, podobnie jak kilka innych lwów z Trogiru, został zabrany w nocy z 1 na 2 grudnia 1932 roku. Drewniana brama, stanowi cenny przykład zachowanych oryginalnych bram z XVI wieku, co w Dalmacji stanowi prawdziwą rzadkość.

Brama lądowa

Brama Lądowa (Kopnena vrata) – usytuowana jest na przedłużeniu mostu łączącego staromiejską wysepkę z lądem, powstała w XIII wieku, a  przebudowano w XVI wieku. Na gzymsie nad łukiem umieszczony jest lew św. Marka, a ponad nim figura bł. Jana z Trogiru (Jana Ursiniego – w XI wieku był biskupem Trogiru, jego sarkofag znajduje się w Katedrze św. Wawrzyńca) – patrona miasta.

Promenada

Wysadzana palmami promenada, przy której cumują luksusowe jachty – đir obowiązkowy!

Inne godne uwagi miejsca:

• Pałac Stafileo – późnogotycki gmach z bogato zdobionymi weneckimi oknami
• Baszta św. Marka – fortyfikacja na wschodnim krańcu wyspy

Spacer po Trogirze

Jednak, chyba największą atrakcją dla nas wszystkich jest zwyczajny spacer wąskimi, kamiennymi uliczkami, dzięki któremu możemy podładować nasze baterie.

Trogir nocą

Spacer uliczkami Trogiru warto odbyć co najmniej dwukrotnie. Raz za dnia, a drugi raz późnym wieczorem kiedy tłumy turystów znikają, a na nasze głowy nie leje się żar z nieba! Czysta przyjemność!

Trogir – plaże w Trogirze i okolicy

Chorwackie wybrzeże w rejonie Trogiru oferuje niezwykłą różnorodność plaż, które zadowolą zarówno miłośników tętniących życiem kurortów, jak i poszukiwaczy spokojnych, ukrytych zatoczek. Krystalicznie czyste wody Adriatyku, malownicze zatoki i bogata infrastruktura turystyczna sprawiają, że region ten jest idealnym miejscem na wakacyjny wypoczynek. Poniżej przedstawiamy najpiękniejsze plaże Trogiru i okolicznych miejscowości.

Gradska Plaža Trogir – żwirowa, miejska plaża położona w samym sercu Trogiru, zaledwie kilka minut spacerem od zabytkowego centrum.

Labadusa – popularna plaża na wyspie Čiovo, znana z krystalicznie czystej wody i dobrze rozwiniętej infrastruktury. Oferuje liczne bary plażowe i restauracje, a także możliwość wypożyczenia leżaków i sprzętu do sportów wodnych.

Kava – kameralna, kamienista plaża ukryta w malowniczej zatoczce na wyspie Čiovo. Otoczona sosnami dającymi naturalny cień.

Duga – rozległa, żwirowa plaża w Okrug Gornji na wyspie Čiovo. Jej nazwa oznacza „długa” w języku chorwackim, co dobrze oddaje jej główną zaletę. Płytka woda i łagodne zejście do morza czynią ją idealnym wyborem dla rodzin z dziećmi.

Bučevica – urokliwa, mniej znana plaża na południowym wybrzeżu wyspy Čiovo. Oferuje spokój i ciszę z dala od tłumów turystów, a także malownicze widoki na otwarte morze i pobliskie wysepki.

Slatine – piaszczysto-żwirowa plaża w miejscowości o tej samej nazwie, położona na wschodnim krańcu wyspy Čiovo. Słynie z płytkiej, ciepłej wody i pięknych zachodów słońca z widokiem na Split.

Tatinje – malownicza plaża na południowym wybrzeżu wyspy Čiovo, otoczona piniami dającymi przyjemny cień.

Sveti Križ – mała, urokliwa plaża w zatoce Arbanija na wyspie Čiovo. Jej nazwa pochodzi od pobliskiego kościoła Świętego Krzyża, który warto odwiedzić podczas pobytu w tej okolicy.

Krčića – kameralna zatoka na wyspie Čiovo, oferująca spokojną plażę z dala od głównych szlaków turystycznych. Jej kamieniste dno i przejrzysta woda przyciągają entuzjastów nurkowania.

Mastrinka – popularna plaża w miejscowości o tej samej nazwie na wyspie Čiovo. Łączy żwirowe i betonowe części, oferując różnorodne możliwości wypoczynku. Jest dobrze skomunikowana z Trogirem dzięki regularnym połączeniom autobusowym, co czyni ją łatwo dostępną nawet bez samochodu.

Bijačka Kaštel – urokliwa plaża w miejscowości Kaštel Novi, kilka kilometrów od Trogiru. Otoczona historyczną zabudową i pozostałościami średniowiecznych fortyfikacji, łączy wypoczynek na plaży ze zwiedzaniem zabytków. Jest mniej zatłoczona niż plaże w samym Trogirze.

Đardin – niewielka, miejska plaża w Kaštel Stari, oferująca wygodny dostęp do infrastruktury miejskiej. Nazwa pochodzi od przylegającego parku (đardin w lokalnym dialekcie), który zapewnia cień w upalne dni. Jest popularna wśród miejscowych rodzin i turystów szukających szybkiego ochłodzenia.

Medena – popularna, żwirowa plaża w Seget Donji, ok. 3 km od Trogiru. Rozciąga się na długości ponad 1 kilometra i słynie z krystalicznie czystej wody oraz dobrze rozwiniętej infrastruktury turystycznej.

Praktyczne informacje dla zwiedzających

• Parking: Przed wjazdem do miasta, po lewej stronie znajduje się duży, wygodny parking z widokiem na panoramę starówki.
• Zwiedzanie: Na pełne zwiedzanie starówki warto zarezerwować przynajmniej 3-4 godziny
• Wstęp do zabytków: Katedry św. Wawrzyńca oraz Twierdzy Kamerlengo jest płatny
• Lokalna kuchnia: Koniecznie znajdźcie lokal, w którym serwowana jest dalmatyńska Pašticada.