Po całodziennym wylegiwaniu się na plaży, organizm oczekuje od nas chwili wytchnienia i ochłody. Znaleźliśmy takie miejsce oddalone o 35km na południe od Dubrownika, w którym prócz cienia, ciszy i szumu wody możemy poznać niesamowitą historię sięgającą XV i XVI wieku.
Będąc w tych stronach koniecznie musicie odwiedzić kompleks młynów Konavolski Mlini na rzece Ljuta oraz poznać Ivo Đivanovića, właściciela obiektów, który w pełni poświęcił się ich odbudowaniu i doprowadzeniu do stanu pełnej użyteczności.
Powstały po 1550 roku kompleks Konavolski Mlini mieści się w miejscowości Ljuta, w dolnej części rzeki Ljuta. Składa się on obecnie z 15 obiektów wzdłuż kanałów i akweduktów. Lokalizacja kompleksu nie jest przypadkowa. Rzeka Ljuta jest jedyną rzeką w okolicy, która dostarcza wodę przez cały rok.
Ljuta czyli zła – zimą, gdy opady są większe, poziom rzeki mocno podnosi się, a ona sama potrafi być bardzo nieprzewidywalna.
W 1427 roku, w górnej części rzeki istniały cztery młyny. Kiedy tereny te wraz z młynami zostały wykupione przez Republikę Dubrownicką, konieczna była rozbudowa kompleksu o dolną część rzeki. W XVI wieku młynów było już trzykrotnie więcej.
W dolnej części Ljuty, gdzie nurt nie był już tak silny, należało stworzyć system doprowadzający wodę do młynów. Tak właśnie powstała sieć akweduktów i kanałów, które zachowały się do dzisiaj. W czasach Republiki Dubrownickiej miejsce to było centrum młynarstwa. Na rzece Ljuta zachowało się jeszcze kilka „wyciskarek” oliwy, które również oparte są na energii wodnej.
REKLAMA
Młynarstwo na tych terenach upadło w latach 70-tych. Zniknęły kolejki koni i osłów z całego regionu, które stały z workami owsa i kukurydzy.
Wyjątkowe żarna
Jedynym miejscem gdzie możemy spotkać takie rozwiązanie są młyny w Parku Narodowym Krka.
Znajdujące się w młynie żarna, posiadają unikalne rozwiązanie.
Koło napędzające żarna, umieszczone jest bokiem (nie pionowo jak montowano zazwyczaj), a woda opada na łopatki znajdujące się wewnątrz koła. Jedynym miejscem gdzie możemy spotkać takie rozwiązanie są młyny w Parku Narodowym Krka. Najcenniejszą częścią młyna jest górny kamień mielący ziarno.
Ponieważ miejscowy wapień był zbyt miękki, górna część żarna została sprowadzona z Grecji. Jest to właściwie zastygnięta lawa, która dzięki swojej twardości i porowatej strukturze świetnie nadaje się do mielenia. W młynie tym znajduje się o wiele więcej ciekawostek technologicznych, o wszystkich dowiecie się od Iva.
Działający Folusz
Folusz to inaczej budynek, w którym mieści się folusz – maszyna do obróbki (folowania) sukna. Folusz składa się z systemu stęporów (drewnianych młotów) podnoszonych rytmicznie przez wał z odpowiednio zamocowanymi klinami. Wał napędzany był kołem wodnym.
REKLAMA
Poniżej znajduje się działający folusz. Podczas prezentacji działania folusza, Ivo pokazuje materiały na rożnym etapie obróbki.
Ivo i jego pasja
Od ponad 400 lat młyny są własnością rodziny Iva. W tamtych czasach rodziny młynarzy należały do bogatych, mieli prawo do 5% wytworzonej w ich młynach mąki.
Obecnie Ivo poświęca każdy swój wolny czas i pieniądze na odrestaurowanie tego miejsca. To bardzo miły człowiek, musicie go poznać. Jego ciężką pracę widać na każdym kroku. W planach, Ivo ma produkcję organicznej mąki.
Po uprzednim umówieniu się na wizytę, Ivo przywita Was w tradycyjnym stroju konavoskim, nawiązującym do związków biznesowych Konavli z carstwem otomańskim. Zostaniecie również poczęstowani słodkościami własnej produkcji oraz pysznymi likierami.
