Około 12 kilometrów na północny wschód od Puli, we wsi Valtura, w południowej Istrii, znajduje się Nesactium – stanowisko ruin z czasów prehistorycznych i antycznych. Sam obszar nie wydaje się zbyt duży. Pełnił on jednak ważną rolę w starożytnych czasach, kiedy tereny te były pod władaniem Histrian.
Nesactium jest znacznie mniejsze niż tereny starożytnej Salony. Nie mniej jednak, będąc w okolicy, warto je odwiedzić i poznać bliżej historię ludów zamieszkujących południową Istrię.
Historia Nesactium
Grodzisko Nesactium było zamieszkane w neolicie. Pierwsza monumentalna architektura pochodzi z epoki brązu. Płaskowyż, który wznosi się na ponad 120 metrów nad niedostępną częścią południowo-wschodniego wybrzeża Istrii, w starożytności zwanej Histria, był otoczony wałem, szczególnie na zachodzie, gdzie zbocze nie jest zbyt strome. Podczas prac archeologicznych, na zboczach Nesactium odkryto również tarasy.
W epoce żelaza mury zostały ulepszone i nadal widoczna jest brama zachodnia, która pochodzi z IV lub III wieku. Za nim, na zachodnim zboczu, znajdowała się nekropolia z grobowcami kremacyjnymi z IX-IV wieku p.n.e.
Podczas panowania na tych terenach Rzymian, nową stolicą Histrii została Pula. Nesactium jednak pozostało w użyciu i za czasów Cesarstwa Rzymskiego było małym prowincjonalnym miasteczkiem.
Co ciekawe, dawni bogowie Histrii byli nadal czczeni. Archeolodzy odnaleźli ołtarze poświęcone Eia, Tricie oraz „histrijskiemu morzu i lądowi”. Spośród bogów rzymskich poświadczone są Silvanus i Bona Dea. Ciekawa łacińska inskrypcja wspomina o greckiej bogini Hera, o której można się było spodziewać, że będzie nazywać się Juno.
REKLAMA
Po przywróceniu starego muru brama zachodnia stała się wodociągiem. Dobudowano nową bramę „Porta Polensis”. Stąd zwiedzający docierał na forum, gdzie znajdował portyk i potrójną świątynię z początków naszej ery, którą archeolodzy nazwali Kapitolem. Na północ od forum znajdowała się łaźnia, wydzielona w części dla kobiet i mężczyzn. Inskrypcja z czasów panowania cesarza Gordiana III (r.238-244) wspomina o RP Nes (res publica Nesactiensium).
Pod koniec IV wieku odnowiono mury. Pomiędzy łaźnią, a forum dobudowano obok siebie dwa kościoły.
Istnieją ślady ognia, które mogą mieć coś wspólnego z atakami Awarów na Histrię w latach 600 i 611.
Miasto zostało opuszczone, ale jego nazwa pochodzi od współczesnych nazw: Nezakcij i Vizače. Większość znalezisk znajduje się w muzeum w Puli.
Powyższe informacje pochodzą ze strony livius.org
REKLAMA
Inscenizacja ostatnich lat panowania Histrian w Nesactium
Na miejscu mieliśmy niebywałą okazję uczestniczyć w przedstawieniu – inscenizacji ostatnich lat panowania na tych terenach Histrian.
Około 180 roku p.n.e. Histrianie zjednoczyli się pod wodzą króla o imieniu Aepulo lub Epulon i zaatakowali nową rzymską kolonię w Akwilei.
Po kilku kampaniach Rzymianie najechali Histrię i rozpoczęli oblężenie Nesactium wiosną 177 roku p.n.e. Według Liwiusza pierwsi wodzowie rzymscy, Aulus Manlius Vulso i Marek Junius, nie zdobyli miasta, ale ich następca, konsul Gajusz Klaudiusz Pulcher, odniósł większy sukces. Najpierw przekierował rzekę, która chroniła Nesactium przed atakami ze wschodu, pozwalając na szturm na wzgórze z innego kierunku.
Kiedy obrońcy wiedzieli, że ich miasto ma zostać zdobyte, zabili kobiety i dzieci. Rzymianie zdobyli Nesactium, ponad 5000 Histrian zostało sprzedanych jako niewolnicy. Król Aepulo popełnił samobójstwo.
