Sisak położony jest 47 km na południowy wschód od stolicy Chorwacji Zagrzebia. To stolica administracyjna żupanii sisacko-moslawińskiej. Pewnie wielu z was usłyszało o niej po raz pierwszy dopiero niedawno, kiedy zaczęły do nas docierać koszmarne wiadomości o kolejnym trzęsieniu ziemi w Chorwacji.
Epicentrum o magnitudzie 6,4 znajdowało się ok. 60 kilometrów na południe od Zagrzebia, na głębokości 9 kilometrów. Najbardziej zniszczone zostały miasta Petrinja i okolica oraz właśnie Sisak. Żupanie sisacko-moslawińską odwiedziliśmy w październiku 2019.
Długa historia Siska
Początki osadnictwa na terenie dzisiejszego miasta Sisak sięgają 500 r. p.n.e. W czasach Dioklecjana znane było pod nazwą Siscia. Miejscowa legenda głosi, że torturowanemu tu właśnie za jego rządów chrześcijańskiemu męczennikowi Kwirynowi przywiązano do szyi młyński kamień i wrzucono go do rzeki. Kwiryn zdołał się jednak uwolnić i kontynuował swoją działalność.
Musiało mu być bardzo trudno, bo, jak podkreślają historycy, Dioklecjan upatrywał siłę państwa w jego pogańskim charakterze i to za jego czasów nastąpił powrót do kultu dawnych bogów, który jednakże – również za sprawą Kwiryna – słabł na rzecz nowych religii: manicheizmu i chrześcijaństwa.
REKLAMA
Sisak to jedno z niewielu europejskich miast, w których wraz z ciągłością osadnictwa – trwającego nieprzerwanie od ponad dwóch tysięcy lat! – możemy śledzić ciągłość jego nazwy: Segesta, Segestica, z okresu przedromańskiego, Siscia w okresie Cesarstwa Rzymskiego, Siscium we wczesnym średniowieczu, Sissek, Sziszek, Sciteck, Zysek, Sziscium, Scytzyc , Zitech, Scyteck, Sziszak, aż do chorwackiej nazwy Sisak.
Warto pamiętać, że podczas wojny bałkańskiej w 1991 roku miasto stało się dla Serbów celem strategicznym, na szczęście nie udało im się go zdobyć. Utworzono tu pierwszą chorwacką jednostkę wojskową, tzw. Croatian National Guard, a także brygadę Grom. Za wolność miasta i jego przynależność do Chorwacji przelano krew tysięcy mieszkańców.
Twierdza Stari Grad w Sisku
W XVI wieku, połączone armie Chorwacji i Monarchii Austro-Węgierskiej w walce z Turkami w 1593 roku mieli do dyspozycji twierdzę Stari Grad zbudowaną u ujścia rzeki Kupa do Sawy. Stari Grad jest pomnikiem kultury klasy 0. Zbudowano ją w ekspresowym tempie: budowa została rozpoczęta w 1544 r., a w 1550 r. twierdza pełniła już swoją obronną funkcję.
Do budowy wykorzystano materiał, który pozostał po zabudowie miejscowości Siscia z czasów imperium rzymskiego. W kilku miejscach twierdzy znajdują się odciski łap psów, z czasów imperium rzymskiego.
Twierdza trzy razy pomogła odeprzeć osmańskie ataki, a ostatecznie, 22 czerwca 1593 r., podczas bitwy o Sisak, umożliwiła broniącym się wojskom chrześcijańskim pod wodzą bana Tomo Bakača rozgromić najeźdźców. Bitwa ta zdecydowała o dalszych losach królestwa Chorwacji. Twierdza stoi po dziś dzień, jest zabytkiem klasy 0 i można ją zwiedzać.
REKLAMA
Więcej o twierdzy dowiesz się z osobnego wpisu p.t. „Twierdza Stari Grad w Sisku„
Stari Most i promenada Slave Strigla
Przez wielu znawców, Stari Most w Sisku uważany jest za najpiękniejszy chorwacki most.
Ale Sisak to nie tylko ta niezwykle malownicza twierdza o bogatej historii. Zwiedzając miasto koniecznie przespacerujcie się promenadą Slave Strigla, przy której zlokalizowany jest zabytkowy portowy żuraw.
Wieczorową porą warto usiąść w jednej z licznych kawiarenek i podziwiać z promenady kamienny Stari Most na rzece Kupa. Przez wielu znawców uważany jest za najpiękniejszy chorwacki most. Powstał w latach 1925-1934 obok funkcjonującego równocześnie drewnianego mostu z roku 1861, którego użytkowanie, z uwagi na zły stan techniczny, z roku na rok stawało się coraz mniej bezpieczne.
Kiedy nowy most był gotowy, poprzedni wyburzono. Nowy Stari Most łączy Stari Sisak z Novi Sisakiem.
Katedra Podwyższenia Krzyża Świętego
Katedra Podwyższenia Krzyża Świętego w Sisaku (Katedrala Uzvišenja Svetog Križa u Sisku) jest główną świątynią rzymskokatolickiej diecezji Sisak w Chorwacji, utworzonej w 2009. Mieści się w samym centrum Sisaka przy Trgu Bana Josipa Jelačicia, niedaleko parku archeologicznego „Siscia in situ”.
Po trzęsieniu ziemi w 1909 stara barokowa fasada została zastąpiona nową, wykonaną w stylu klasycystycznym z detalami secesyjnymi zdobiącymi ją do dzisiaj. Katedra doznała uszkodzeń w czasie Wojny w Chorwacji. 5 grudnia 2009 papież Benedykt XVI ustanowił diecezję Sisak kierowaną przez biskupa Vlado Košicia, a były kościół parafialny Podwyższenia świętego Krzyża ustanowiony katedrą.
Niestety, 29 grudnia, o godzinie 12:19 w bliskiej okolicy miasta Petrinja, kilka kilometrów od Siska, doszło do silnego trzęsienia ziemi, o sile 6.2 w skali Richtera. Zniszczenia najbardziej dotknęły Petrinję, wieś Glina i okolicę, jednak Sisak również doznał wielu zniszczeń. Mocno ucierpiała między innymi dzwonnica katedry.
Z powodu dużych uszkodzeń, konieczny był demontaż dachu dzwonnicy, a ona sama, po dokładnych oględzinach, być może zostanie rozebrana. Oby nie!
Noce Celtów i turnieje rycerskie
Co roku nad rzeką Kupą odbywają się też Noce Celtów, podczas których baśniowe postacie opowiadają legendy związane z Sisakiem i okolicami, a przechadzający się między uczestniczkami imprezy druidzi rozdają lokalne potrawy i napoje. Wokół ognia tańczą czarownice, można zostać pasowanym na wojownika, albo wybrać się na romantyczny rejs barką.
W drugiej połowie czerwca odbywają się w Sisaku turnieje rycerskie, w tym najważniejszy Viteški Turnir mający upamiętnić zwycięstwo rycerzy chorwackich nad Turkami w 1593 roku.
REKLAMA
