Rijeka, pomimo swojej doskonałej lokalizacji, nie jest miejscem docelowym turystów, którzy odwiedzają Chorwację by wypocząć nad Adriatykiem. Jest natomiast miejscem do odwiedzenia dla wszystkich tych, którzy, prócz plażowania widzą w Chorwacji coś więcej. I to „coś” w Rijece otrzymają!
Rijeka – której najbogatsi obywatele szukali za czasów finansowego boomu najlepszych lokalizacji dla swoich rezydencji, czemu zawdzięczamy powstanie Opatii w dzisiejszym jej kształcie – wybudowana została na rzymskich fundamentach. Aż do połowy XVIII wieku była małym miastem, którego liczba mieszkańców w roku 1787 wynosiła raptem 6 tysięcy.
Rijeka znajdując się pod rządami włoskimi nazywała się Fiume. Ślady dawnych podziałów możemy obserwować do dzisiaj – dawna granica pomiędzy Włochami, a Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców znajdowała się przy tzw. „Martwym Kanale”. Oznaczona została czerwoną linią, co widać na poniższym zdjęciu.
Skomplikowana historia Rijeki
Kiedy w drugiej połowie XVIII stulecia wybudowano tu ponad 60 ważnych fabryk i przedsiębiorstw, w tym rafinerię cukru w roku 1750 (Šećerana), której budynek stoi po dziś dzień przy ulicy Krešimirova (w późniejszym czasie znajdowała się tu fabryka tytoniu) , rozwój Rijeki gwałtownie przyspieszył i trwał nieprzerwanie aż do wybuchu pierwszej wojny światowej.
Długie rijeckie wybrzeże oraz port, które do dziś robią na przyjezdnych niesamowite wrażanie, tętniły życiem. Cukrownia oraz wiele innych przedsiębiorstw usytuowane były tuż przy nabrzeżu, dlatego surowce wyładowywano wprost do nich.
Spacerując ulicą Krešimirova i dalej rijecką Rivą łatwo wyobrazić sobie miasto z tamtego okresu i rozmach, a jakim musiały pracować tutejsze fabryki.
REKLAMA
Rijeka pod panowaniem Węgier
W 1868 roku Rijeka dostała się pod wpływy Węgierskie, a od 1870 była już jednostką administracyjną, podlegającą bezpośrednio pod jurysdykcję Budapesztu i wchodzącą w skład Krajów Korony Świętego Stefana – węgierskiej części Austro-Węgier. Ta dość skomplikowana sytuacja polityczna miasta sprawiła jednak, że zaistniała potrzeba rozwoju linii komunikacyjnej. W 1873 roku Rijeka zyskała połączenie kolejowe z Zagrzebiem i Budapesztem, co zainicjowało złoty okres w rozwoju miasta – nie tylko pod względem architektonicznym, ale także przemysłowym.
W tym czasie powstał port Baross (Sušak) – punkt przeładunkowy drewna z Chorwacji i Slawonii; wyrosła zabudowa, w której znalazły swoje miejsce Towarzystwa Żeglugowe, działające nieprzerwanie do roku 1918. Zbudowano też w Rijece jedną z pierwszych w Europie fabrykę torped Whitehead. Rijeka wyrastała na nowoczesne, kosmopolityczne miasto.
Obok pracowników branż związanych z morzem, na ulicach Rijeki – w której działały już wówczas liczne szkoły średnie i wyższe – spotkać można było urzędników i inżynierów, bankowców i nauczycieli.
Włoski epizod w historii Rijeki
Obok Chorwatów, mieszkali w Rijece Włosi, Niemcy, Słoweńcy oraz wiele innych nacji, a Węgrzy stanowili na początku XX wieku ok. 13% ludności. Nacje te koegzystowały pokojowo aż do września 1919 roku, kiedy rządy w mieście zostały samozwańczo przejęte przez Gabriela D’Annunzia (poety, pisarza, ale taż polityka i lotnika wojskowego, uważanego za jednego z prekursorów włoskiego faszyzmu) i jego legionistów. Spowodowało to wycofanie się sprzymierzonych oddziałów francusko-brytyjsko-amerykańskich i proklamowanie Regencji Carnaro (Reggenza Italiana del Carnaro).
Zwolennicy D’Annunzia chcieli doprowadzić do przyłączenia Regencji do Włoch, jednak kiedy na mocy traktatu w Rapallo rząd włoski zawarł z Królestwem SHS (Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców) porozumienie ustanawiające Wolne Miasto Rijeka, D’Annunzio ogłosił się dyktatorem Carnaro i wypowiedział Włochom wojnę.
REKLAMA
Ostatecznie w 1924 roku Rijeka trafiła jednak pod zwierzchnictwo Włoch. Wzdłuż rzeki Riječina, tzw „Martwego Kanału”, pojawił się drut kolczasty oddzielający część miasta od Sušaku – dziś portu w sercu aglomeracji, a wówczas jugosłowiańskiego miasta. O włoskiej interwencji do dziś przypomina wieżowiec na końcu Korzo, którego budowę włosko-amerykańskie konsorcjum ukończyło w 1942 roku, a rok później – zbankrutowało. Włosi stracili Rijekę w 1947 roku na rzecz Jugosławii.
Współczesna Rijeka – majestatyczna aglomeracja na nieprzystępnym terenie
Dziś Rijeka to trzecie pod względem wielkości miasto w Chorwacji, tuż po Zagrzebiu i Splicie oraz największy chorwacki port handlowy, rybacki i tranzytowy. Główny deptak miasta – Korzo – tętni życiem przez całą noc.
Nieprzystępna rzeźba terenów, na których usytuowana jest Rijeka sprawiła, że miasto rozrosło się w górę. Zabudowano cały pagórkowaty teren poza centrum, a blokowiska, których najintensywniejsza budowa przypadała na czasy jugosłowiańskie, ciągną się przez cały pas wybrzeża od Opatii do Bakaru.
Obok wspomnianego charakterystycznego wieżowca, na Korzo znajdziecie tu także inne z najbardziej imponujących zabytkowych budynków Rijeki. Koniecznie zwróćcie uwagę na Ratusz i Miejską Wieżę Zegarową.
Budynek ratusza, w którym dziś działa Administracja Miasta Rijeki, to dawny budynek Miejskiej Kasy Oszczędności. Konkurs na jego projekt ogłoszono w 1912 roku, a budowę ukończono na samym początku I wojny światowej, w 1914 roku. Barokowa Wieża Zegarowa to pozostałość dawnej bramy miejskiej.
Co warto zobaczyć w Rijece?
Miejsc w Rijece, godnych waszej wizyty jest naprawdę dużo i trudno byłoby zawrzeć je wszystkie w tym wpisie, dlatego postanowiliśmy wymienić tylko kilka z nich. Po więcej informacji zapraszamy na stronę Wspólnoty Turystycznej Rijeki visitrijeka.hr
Stara część miasta
To właśnie stara część Rijeki jest centrum spotkań jej mieszkańców. Jak widzicie na poniższych zdjęciach, nawet w maju bywa tam naprawdę tłoczno. Jednak, jeśli zdecydujecie zejść z głównych, zatłoczonych ścieżek, nie pożałujecie.
Brama miejska i Tarsatički Principij
W starej części miasta znajduje się dawna Brama Miejska, która była reprezentacyjnym wejściem głównym do centrum późno antycznego dowództwa rzymskiej Tarsatiki, starożytnego miasta, na którego ruinach wznosiła się średniowieczna Rijeka. Dawniej sądzono, że brama jest rzymskim łukiem triumfalnym.
Przejście pod bramą miejską prowadzi na wewnętrzny plac forum Tarsatički Principij (Zasada Tarsacka). Po dawnych rzymskich budowlach zachował się część murów.
Zamek Trstat
Zamek Trsat położony jest na wzgórzu o tej samej nazwie, z którego rozpościera się panorama na całe miasto i Adriatyk.
REKLAMA
Na wzgórze Trstat prowadziły schody Petara Kruzhicha. Pierwotnie powstało 128 stopni (rok 1531). Pozostałe (w sumie 539 schodów) zostały zbudowane później i dziś są najkrótszą drogą na wzgórze.
W sąsiedztwie zamku Frankopanów znajduje się klasztor Franciszkanów z XIII wieku.
Tunel Rijeka
Tunel Rijeka to masywny tunel dla pieszych zbudowany przez armię włoską w czasie II Wojny Światowej. Położony w centrum Rijeki, rozciąga się 330 metrów poniżej Starego Miasta w Rijece. Wejście do tunelu znajduje się przy katedrze św. Wita.
Katedra św. Wita
Katedra św. Wita to barokowa budowla stworzona na unikalnym, okrągłym planie. Budowę rozpoczęto w 1638 roku i ukończono w 1744.
Krzywa wieża w Rijece
Krzywa wieża, a tak właściwie to krzywa dzwonnica znajduje się przy Kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Wybudowana na późno antycznych fundamentach, dzwonnica z okresu średniowiecza posiada 40-centymetrowe odchylenie od pionu. Odchylenie jest wynikiem działań wód gruntowych.
Rijeckie muzea oraz Centrum Astronomiczne
- Muzeum Morskie i Historyczne Chorwackiego Wybrzeża w Pałacu Gubernatora (Guvernerova palača), czyli budynku wzniesionym jako siedziba przedstawicieli korony węgierskiej, którzy przebywali tu od 1868 roku.
- Muzeum Peek & Poke – pierwsze chorwackie muzeum komputerów i sprzętu IT, które otwarto w 2007 roku. Założyciele nazywają go Retro Computer Club. W muzeum znajduje się ponad 1000 eksponatów, m. in.: mechaniczne kalkulatory i konsole do gier.
- Muzeum Torped. Wnętrze oddaje atmosferę morza i głębin morskich. Ekspozycja podzielona jest na trzy części: torpeda i jej budowa; chronologia wynalazku; torpeda jako ważne odkrycie naukowe i militarne. Muzeum powstało w 2007 roku.
- Centrum Astronomiczne Rijeka – pierwsze i jedyne centrum astronomiczne w Chorwacji, które łączy obserwatorium i planetarium. Centrum jest chronione jako dziedzictwo kulturowe Chorwacji.
Teatr Narodowy
Być może budynek Teatru Narodowego Ivana Zajca w Rijece wydaje się znajomy. I słusznie – wybudowany w 1880 roku budynek jest bardzo podobny do młodszego o dziesięć lat teatru w Zagrzebiu. Jest jednak nieco mniejszy.
Most Obrońców Chorwacji
Jednym z najczęściej odwiedzanych przez przyjezdnych miejsc jest także Most Obrońców Chorwacji z Czasów Wojny Domowej (Ojczyźnianej). To szeroka na 5,5 m i długa na 48 m kładka dla pieszych, przerzucona nad kanałem portowym. Otwarta w 2001 r. budowla zdobyła liczne nagrody w konkursach architektonicznych.
Kanał, nad którym zawieszono kładkę, oddziela dawny port od zabytkowej części miasta. Od strony portu most jest zamknięty dwoma płaskimi, żelbetowymi słupami o wysokości 7,5 m, przy których składa się kwiaty i zapala świece.
Pałac Adria
Na końcu Korzo, przy Jadranskim Trgu znajduje się duży, charakterystyczny żółty budynek Jadroliniji.
REKLAMA
Budynek zbudowany został w 1882 roku jako Pałac Adria – dawnej austro-węgierskiej kompanii żeglugowej Adria w Fiume. Dziś jest siedzibą chorwackiej firmy promowej Jadrolinija. Na fronice dudynku znajdują się cztery posągi odnoszące się do czterech kontynentów (Europa, Azja, Afryka i Ameryka). Na dachu znajduje się rzeźba Atlasa.
Karnawał w Rijece
W Rijece odbywa się jeden z największych karnawałów w Europie. W tych dniach (od połowy stycznia do połowy lutego) bramy miasta są zamknięte dla wszystkiego, co poważne, a otwarte dla wszystkiego, co kolorowe, beztroskie i radosne.
