Salona – spacer ruinami starożytnego miasta Dalmacji

Słysząc słowo „Salona” pierwsze co przychodzi do głowy to Cesarstwo Rzymskie. Zawsze wydawało się nam, że antyczna Salona o której na pewno słyszeliście w szkole średniej to tereny dzisiejszych Włoch. Dopiero rok temu, zupełnie przypadkiem, dowiedzieliśmy się o miejscowości Solin, położonej ok 8 km. od Splitu, która kiedyś nazywała się Salona i była właśnie tą Saloną o której uczyliśmy się na lekcjach historii. Postanowiliśmy odwiedzić to miejsce i poczuć chociaż przez chwilę starożytny klimat. Chociaż niewiele pozostało z tak wielkiego miasta, do upadku którego przyczynili się nasi przodkowie Słowianie, miejsce jest naprawdę warte odwiedzenia podczas wakacyjnego pobytu. Do czego Was zachęcamy.

Historia i lokalizacja Salony

Nieopodal Splitu znajdują się ruiny starożytnego miasta Salona, stolicy rzymskiej prowincji Dalmacji. Pełna nazwa to Colonia Martia lvlia Salona. Obecna nazwa miasta to Solin. Pierwsze wzmianki o Salonie pochodzą z 119 r. p.n.e. Pod panowaniem Rzymian (od I w. p.n.e.) stała się największym i najbogatszym miastem środkowej Dalmacji. Liczba mieszkańców dochodziła do 50-60 tysięcy.

Salona położona jest u stóp góry Kozjak, w okolicy rzeki Jadro. Miasto otoczone było wysokimi murami z 88 basztami. Początkowo miała kształt trapezu jednak silny rozwój spowodował jego zmianę.

Około 240 roku w Salonie urodził się przyszły cesarz rzymski Dioklecjan, którego ruiny pałacu w Splicie stoją do dnia dzisiejszego. W V w. Salona została najechana przez Hunów i Gotów, jednak już w VI w. przeszła pod władanie Bizancjum. O wiele gorzej dla Salony zakończył się w 614 roku najazd Awarów i Słowian. Uciekający mieszkańcy Salony znaleźli schronienie w Pałacu Dioklecjana.

Salona a chrześcijaństwo

Za czasów panowania cesarza Dioklecjana biskupem Salony był Dujam (Dominiusz). Początkowo Dioklecjan sprzyjał chrześcijanom, jednak pod koniec panowania jego poglądy diametralnie zmieniły się. Zaczął postrzegać chrześcijan jako zagrożenie dla Imperium. Wydał dekrety nieprzychylne chrześcijanom.

Prawdopodobnie na terenie amfiteatru w Salonie, 7 maja 304 roku Dioklecjan kazał stracić przez obcięcie głowy, Dujama wraz z 45 wyznawcami wiary m.in. św. Anastazjusza, św. Maurego, św. Asteriusza, św. Septymiusza, św. Sulpicjana, św. Teliusza i św Kajana. Ciało Dujama zostało potajemnie pochowane w Salonie na Manastrinama. Z czasem jego grób stał się miejscem pielgrzymek. Lud zaczął go jawnie czcić, jako świętego męczennika. Nad jego grobem wybudowano kaplicę, następnie kościół, a w V w. stanęła bazylika, która została zniszczona podczas najazdu Słowian.

Obecnie św. Dujam jest patronem Splitu, gdzie znajdują się jego relikwie, w Katedrze świętego Dujama. Katedra jest oryginalnie zachowanym miejscem, w którym pochowano Dioklecjana. Chrześcijanie usunęli jego sarkofag, sprowadzając w to miejsce szczątki św. Dujama i innych męczenników.

Plan starożytnej Salony

Ruiny, czyli to co pozostało po Antycznej Salonie

Do największych i najlepiej zachowanych pozostałości, które możemy zobaczyć gołym okiem należą:

Manastirine

Największy wczesnochrześcijański cmentarz na otwartej przestrzeni, na którym pochowano m.in. św. Dujama (Dominjusza) oraz 3-kondygnacyjna bazylika, wybudowana w V w. Rozpoznano tu ok.1000 grobowców. Obok Manastirine pochowano Don Frane Bulica, archeologa i czołowego badacza Salony z początku XX wieku, który poświęcił życie na badanie miasta.

Amfiteatr

Ogromny, mieszczący 17-18 tys. osób amfiteatr z II wieku, na którym odbywały się walki gladiatorów oraz egzekucje chrześcijan. Arena miała wymiary 65x40m., cały amfiteatr: 125x100m. Trybuny miały trzy kondygnacje, dwie niższe z miejscami siedzącymi, najwyższa ze stojącymi.

Centrum diecezjalne

Zbudowane po wydaniu edyktu mediolańskiego w 313 roku, oparte na dwóch bazylikach, baptysterium (wraz z ośmioboczną chrzcielnicą) oraz pałacu biskupim.

Termy

Mieściły się obok centrum diecezjalnego.

Mury miejskie

Tylko część murów ocalała w nietkniętym stanie.

Teatr i forum

Zbudowane w centralnej części starożytnego miasta. Forum, będące centrum życia publicznego i politycznego. Teatr, zbudowany pod koniec I wieku, był klasyfikowany jako średniej wielkości (wymiary 65x58m.). Obok nich stanęła także świątynia w kształcie prostokąta, poświęcona trzem bogom: Jupiterowi, Juno i Minervie.

Bazylika (Kapluć)

Nazywana Bazyliką Pięciu Męczenników, zbudowana w połowie IV wieku na grobach pięciu męczenników, pochowanych tu po egzekucji z kwietnia 304 roku, jednej z ostatnich w czasach cesarza Dioklecjana.

Akwedukt

Przebiegał nieopodal term i prawdopodobnie dostarczał wodę do Pałacu Dioklecjana w Splicie.

Most w 5 łukami

Składający się 5 łuków most został wybudowany w I w. p.n.e. Znajduje się wewnątrz murów miejskich. Woda w nim płynąca pochodziła z rzeki Jadro.

Porta Caesarea

Wschodnia brama do miasta. Ślady wyryte przy wjeździe podobno pochodzą od kół rydwanów.

Tusculum

Nie pochodzi z czasów starożytnych – wybudowano go w 1894r. z okazji I Międzynarodowego Kongresu Archeologii Chrześcijańskiej przez Frane Bulica i służył za noclegownię dla uczestników kongresu. Jest kopią rzymskiego domu Cycerona. Dookoła niego mieści się piękny ogród ze starożytnymi kolumnami i piękną kamienną fontanną. Dziś mieści się w nim sala pamięci Frane Bulica.

Nie wszystko zostało odkryte…

Jak można przekonać się na miejscu, spora cześć ruin znajduje się jeszcze pod powierzchnią ziemi. Niestety cześć z nieodkrytych terenów przepadła na wieczność, a przynajmniej na długie lata, pokryta asfaltem przebiegającej nieopodal drogi Split – Trogir…

Zwiedzanie ruin Salony

Zwiedzanie ruin jest odpłatne. Ceny biletów wynoszą 30Kun dla dorosłych.
Ponieważ teren jest bardzo duży warto wziąć ze sobą nakrycie głowy i butelkę wody.

Jak dojechać do Salony