Na półwyspie Zablaće, około 7 kilometrów od Šibenika, w pobliżu Twierdzy św. Mikołaja, znajdują się dwa jeziora Mala Solina i Velika Solina, które w średniowieczu pełniły funkcję solnisk (solan). Dzisiaj, patrząc na oba zbiorniki, trudno jest wyobrazić sobie, że większa część Šibenika została zbudowana dzięki dochodom z produkcji i sprzedaży soli z tychże zbiorników, tworząc go jednym z najsilniejszych miast nad adriatyckim wybrzeżem.
Jedno z nich, dokładnie Mala Solina, ze względu na kolor wody jest niezwykle fotogeniczne. Nie musicie lecieć do Australii, Hiszpanii, Kanady czy Senegalu aby zobaczyć różowe jezioro. Wystarczy, że będąc w okolicy Šibenika podjedziecie na pobliski półwysep. Do czego Was namawiamy!
Aktualnie, oba jeziora nie stanowią już żadnej atrakcji turystycznej, a szkoda, bo to kawał chorwackiej historii. Tym bardziej, wielu mogło się zdziwić kiedy kilka lat temu nad Malą Soliną pojawił się sam Brad Pitt. Ale o tym przeczytacie na końcu wpisu.
Słone złoto Šibenika
W XIV wieku, sól była głównym produktem eksportowym Šibenika. Sól pochodząca Šibenickich solan nabywana była przez kupców z Trogiru i Splitu. Za pieniądze ze sprzedaży soli, władający Šibenikiem wybudowali miejskie fortyfikacje.
O tym, że solanki w Šibeniku miały duże znaczenie, świadczą zachowane zapisy mówiące, że w 1448 roku kupcy z Dubrownika, (mając u siebie starsze os szybenickich solany w Stonie), przyjeżdżali po sól, którą następnie odsprzedawali w Bośni.
W XVIII wieku, kiedy solany były już w fatalnym stanie i nie zaspokajały już potrzeb mieszkańców Šibeniku, Ci nadal handlowali z Turkami, jednak już nie solą, ale oliwą, winem i rakiją.
REKLAMA
Šibenickie solany
Pierwsze zapiski o solanach nieopodal Šibenika pochodzą z przełomu XIV i XV wieku, jednak uważa się, że funkcjonowały one dużo wcześniej.
Najstarsze znane dokumenty dotyczące solnisk na terenie dzisiejszej Chorwacji dotyczą solan w Brijuni, Stonie, na wyspach Dugi Otok i Pag, a także solany w Ninie.
Pod koniec XVII wieku solanki w Zablaće składały się z pięciu małych jeziorek. Nie ma jednak dokładnych danych dotyczących liczby oraz lokalizacji wszystkich solanek w rejonie Šibenika. Na pierwszym zdjęciu widoczne są jeziora Mala i Velika Solina (w oddali widoczny kanał Sv. Ante i twierdza Sv. Nikole), a na drugim jedna z dawnych solan „przybrzeżnych” (po prawej) i marina przy resorcie Amadria Park.
Ostatnie solniska funkcjonowały aż do XVIII wieku. Ataki wojsk Osmańskich, negatywny wpływ Republiki Weneckiej na produkcję i sprzedaż soli, epidemie dżumy i inne wydarzenia historyczne na zawsze przerwały produkcję soli.
W połowie XX wieku, a dokładniej w 1940 r., podjęto próbę odbudowy solanek, jednak ostatecznie nic z tego nie wyszło.
REKLAMA
Obecnie, oba zbiorniki nie nadają się już do wykorzystania jako solany. Szczególnie Velika Solina, na brzegu której, okoliczni mieszkańcy urządzili tam dzikie wysypiska, a z dawnej Šibenickiej Fabryki Elektrod i Żelazostopów zwożono żużel…
Zarówno w Malej jak i Velikiej Solinie stwierdzono występowanie błota leczniczego. Oba jeziora są siedliskiem ptaków, Siewnicy (Pluvialis squatarola), a także Biegusa krzywodziobego (Calidris ferruginea).
Miłośników chorwackich ciekawostek takich jak ta, odsyłamy do dokumentu „Analiza historyczna średniowiecznych solnisk Šibenika na potrzeby propozycji rewitalizacji” z 2019, na podstawie którego powstała merytoryczna część naszego wpisu. Miejmy nadzieję, że lokalnym władzom uda się stworzyć przy obu jeziorach coś turystycznie mocnego. Coś co ściągnie w tamte strony miłośników historii.
Mala Solina – różowe jezioro
Znajdujące się przy zabudowaniach wsi Zablaće, jezioro Mala Solina, zwane również Lago Soline, Ivanovo Blato lub Biskupia Solina, jest znacznie mniejsze od Velikej Soliny. Nadrabia ono jednak wyjątkową, różową barwą, szczególnie dobrze widoczną w słoneczny dzień, z lotu ptaka (drona). Różowy kolor zawdzięcza żyjącym w nim mikroalgom Dunadiella salina, halobakteriom oraz skorupiakom – Artemia salina.
Do Malej Soliny poprowadzony jest kanał, który łączy się z Adriatykiem w Zablaće.
Velika Solina
Velika Solina, znana również jako Veliko Jezero lub Velo Blaco ma powierzchnię 63ha, (86ha wliczając w to wyspę na jeziorze). W najgłębszym miejscu, jezioro nie przekracza 1m głębokości. Do jeziora prowadzi otwarty kanał, którym wpływa woda bezpośrednio z Adriatyku.
Na jeziorze znajduje się połączona z lądem wyspa, na której znajdowały się budynki gospodarcze m.in. warzelnia soli.
W jeziorze nadal widoczne są basenów solnych. Widoczne są jednak częściowo, tam gdzie przeprowadzono renowację stosując kamień. Przed użyciem kamienia jako materiału ściennego w solankach używano drewna, co jest prawdopodobną przyczyną braku pozostałości po solankach na całym obszarze zbiornika. Według przeprowadzonych badań, Velika Solina liczyła 85 basenów.
Dubaj Zablaće i Brad Pitt
W 2014 roku, na sesji Rady Miasta Šibenik głosowano nad zmianą ogólnego planu urbanistycznego miasta Šibenik”. Dokument ten dotyczył m.in. terenów przyległych do Malej Soliny, gdzie planowana była budowa hoteli, apartamentów i niezbędnej infrastruktury mieszkaniowo-turystycznej, a także kanału dochodzącego do jeziora. Lokalni nazwali ten pomysł „Dubajem Zablaća”, jeszcze inni „Las Vegas Zablaće”. Osobą odpowiedzialną za projekt był architekt Nikola Bašić, znany jako autor Zadarskich Organów Morskich i Powitanie Słońca.
W 2016 roku, w chorwackiej prasie pojawiły się zdjęcia Brada Pitta spacerującego w towarzystwie szwajcarskich przedsiębiorców przy jeziorze Mala Solina w Zablaću. Media rozpisywały się na temat nieoficjalnej chęci hollywoodzkiej gwiazdy do zainwestowania w kompleks hotelowo-apartamentowo-mieszkalny w pobliżu Šibenika. Niestety, chyba nic z tego projektu nie wypaliło.
W 2018 roku wizja budowy kompleksu hotelowego nad jeziorem Mala Solina w Zablaću odżyła ponownie. Ae tylko na chwilę…
REKLAMA
O całym zamieszaniu przy Zablaćkim Dubaju i spacerze Brada Pitta nad Małą Soliną przeczytacie tutaj . Wszystko jednak wskazuje na to, że inwestycja nad Malą Soliną zaczyna przypominać równie szumnie zapowiadaną rewitalizację kompleksu hotelowego w Kupari.
