Park Narodowy Kornati

Park Narodowy Kornati jak i cały archipelag Kornati to raj dla żeglarzy. Miejsce gdzie łatwo zgubić zasięg i odciąć się od codzienności. Księżycowy krajobraz, nieskończona liczba wysepek, poprzecinanych kamiennymi murkami czy najważniejsze – strome klify, wynurzające się z Adriatyku na kilkadziesiąt metrów. Kornati odwiedziliśmy już trzykrotnie i nadal jest nam mało.

Historia archipelagu Kornati w skrócie

W czasach prehistorycznych wyspy były zamieszkiwane, ale teraz, z uwagi na bardzo słabe opady oraz brak naturalnych ujęć wody, są bezludne, a tym, co najbardziej przyciąga turystów jest ich iście księżycowy krajobraz.

Pierwsza potwierdzona kolonizacja Kornati datuje się na czasy Ilirów. Po tamtych czasach pozostały ruiny niewielkich kwadratowych mieszkań.

Również starożytni Rzymianie uważali ten obszar za interesujący do życia i eksploatacji. Znajdziemy nam pozostaości po Rzymskim budynku Villaerusticae i sadzawkę rybną. Z powodu podniesienia się poziomu Adriatyku, spora część budowli z czasów starożytnych, obecnie znajduje się pod wodą.

W czasach upadku Bizancjum, oraz coraz silniejszej dominacji na Adriatyku Wenecji, Kornati stały się bardzo niebezpiecznym obszarem. Przypuszcza się, że do XIII wieku na wyspach nie było stałych mieszkańców.

Średniowiecze Kornati zaczęły ponownie ożywać w XIII wieku. Na wyspach znajduje się kilka bardzo interesujących budowli z tego okresu m.in. kościół Matki Boskiej Tarac (Gospa od Tarca). Pozostałości magazynu soli i zatopione pozostałości solan w zatoce Lavsa również pochodzą ze średniowiecza (prawdopodobnie z drugiej połowy XIV wieku).

Początek XVII wieku to z jednej strony narastająca niepewność na Kornatach (ataki korsarzy na stada czy porywanie pasterzy dla wioślarzy galer), a z drugiej coraz bardziej rozwinięte i dochodowe rybołówstwo. W miejsce chłopów pańszczyźnianych, pracujących dla właścicieli wysp (szlachta zadarska), na wyspy przybyli mieszkańcy Murteru, Betiny i Zaglavu.

Pod koniec XIX wieku szlachta zadarska sprzedała wszystkie wyspy mieszkańcom Murteru, Betiny i Zaglavu. Mieszkańcy wyspy Murter stali się w ten sposób właścicielami ponad 90% ziemi na Kornatach.

Kilka słów o PN Kornati

Park Narodowym Kornati, który znajduje się pomiędzy riwierą Šibenik i Zadar, powstał w 1980 roku. Obszar objęty parkiem narodowym pokrywa się w większości z Donji Kornati, obejmującym wyspę Kornat i okoliczne wysepki, oddzielone kanałem od wyspy Piškera i okolicznych wysepek. Nie tylko ląd, ale także morze objęte jest ochroną Parku Narodowego, a połowy są bardzo ograniczone.

PN Kornati jest jednym z ośmiu parków narodowych znajdujących się na terenie Chorwacji.

Powierzchnia Parku Narodowego Kornati to około 320 km2. To zespół 89 wysp – jeśli wliczymy do nich każdy wystający zwody kawałeczek lądu, liczba zwiększy się znacząco: będzie ich aż 147! – oraz malowniczych skał klifowych. Długość archipelagu to ok. 50km a łączna powierzchnia wysp i wysepek to ok. 69km2. Na największej wyspie znajduje się także najwyższy szczyt archipelagu: Vrh Metlina (235 m n.p.m.).

Na terenie parku znajduje się 537 grup roślin. Oprócz gryzoni, węży, jaszczurek, owadów, potwierdzony jest również drapieżnik – kuna bukowa. W parku żyje wiele ciekawych ptaków: puchacz, sokół wędrowny, pustułka, myszołów, kudłaty i mewa.

Nazwa archipelagu pochodzi od jego największej wyspy, Kornat, nazywanej przez miejscowych Kurnat (stąd również Kurnati).

Geograficznie wyspy Kornati można podzielić na dwie główne grupy: Gornji Kornati (Górne Kornati), bliżej lądu, oraz Donji Kornati (Dolne Kornati), które od południowego zachodu są skierowane w większości na otwarte morze.

Uważa się, że Kornati były kiedyś pokryte lasami śródziemnomorskich dębów ostrolistnych, ale zostały one wycięte, ponieważ pasący tu owce i uprawiający winorośl ludzie potrzebowali drewna na ogniska. Lasy były powoli niszczone, resztki zachowały się jedynie wokół zatoki Telašćica.

Na terenie Parku działają jedynie sezonowe restauracje. Kornati to raj dla żeglarzy – istny labirynt między białymi plamami na bezkresnym turkusowym Adriatyku. W znakomitej większości Kornati są własnością prywatną. 90% właścicieli to mieszkańcy wysp Murter i Dugi Otok, którzy przybyli na wyspę w 1630 roku. Pod koniec XIX wieku dalmatyńscy chłopi wykupili wyspy od szlachty i ogrodzili posiadłości murami z kamienia.

W poszukiwaniu cennych i bardziej szczegółowych informacji udajcie się na stronę parku np-kornati.hr

Klimat Kornati

Pod względem meteorologicznym wyspy Kornati są położone między dwoma zupełnie różnymi obszarami: północnym oraz południowym Adriatykiem. Na całym obszarze Kornati panuje prawie taki sam klimat. Ze względu na niedobór roślinności lądowej rosa jest zwykle obfita i w pewnym stopniu zastępuje deszcz. Panujący na wyspach klimat jest umiarkowanie ciepły, z gorącym i suchym latem, większość opadów przypada na jesień.

Temperatura waha się od średnio 8 stopni w lutym do około 25 stopni Celcjusza w lipcu i sierpniu. 270 dni w roku jest cieplejszych niż 10 stopni Celcjusza.

Zachmurzenie nie jest duże. Dni słonecznych w roku jest dwa razy więcej niż pochmurnych. Co ciekawe, prawie każdy pochmurny dzień przynosi deszcz. Maksymalne opady występują w październiku.

Najczęstszym wiatrem na Kornatach jest bura (północno-wschodnia), a najsilniejszym – jugo (południowo-wschodnia). Latem dominuje wiatr mistral (północno-zachodni).

W ciągu roku występuje od 2600 do 2700 godzin słonecznych. Dzienne nasłonecznienie zimą wynosi około 4 godzin, a latem 11.

Co musisz zobaczyć na archipelagu Kornati

Trudno będzie Wam przegapić widowiskowe klify, które wystają z wody na wysokość kilkudziesięciu metrów. Najwyższy z nich, na wyspie Klobučar ma 82 metry wysokości. Kolejny, na wyspie Mana – 65 metrów oraz 64 metry, na wyspie Rašipa Vela.

Suma długości wszystkich kamiennych murków w PN Kornati wynosi około 330 kilometrów

Jednym z charakterystycznych miejsc w PN Kornati są ruiny znajdujące się na wyspie Mana. Za każdym razem, kiedy przepływaliśmy obok tych ruin, zastanawialiśmy się jaką kryją historię. Dopiero pisząc ten artykuł, dowiedzieliśmy się z sieci, że, w rzeczywistości nie są to żadne antyczne ruiny, a …pozostałość po planie filmowym z lat 50-tych. Nie mniej jednak, stylizowane „greckie” ruiny robią wrażenie. Okolice ruin często wykorzystywane są przez ekipy filmowe.

Kolejnym ważnym punktem na mapie archipelagu Kornati są okolice wzgórza Toreta na wyspie Kornat. Na wzgórzu tym znajduje się twierdza o tej samej nazwie. Twierdza Toreta zbudowana została w miejscu iliryjskiej twierdzy, prawdopodobnie w VI wieku. Początkowo uważana była za budynek wojskowy, ale po dokładniejszych badaniach uważa się, że jest to wieża klasztorna, która oprócz funkcji obserwacyjnej i alarmowania służyła również do bezpiecznego przechowywania żywności i schronienia dla mnichów i mieszkańców. Do dzisiaj zachowały się mury z 8 filarami. Wieża miała dwie kondygnacje, po 50 metrów kwadratowych każda.

U podnóża twierdzy Toreta znajduje się niewielki kościół Matki Boskiej Tarac (Gospa od Tarca), wzniesiony na miejscu wczesnochrześcijańskiej bazyliki z VI wieku, którego część tylnej ściany ocalała do dziś. Kilkadziesiąt metrów za kościołem znajduje się zielona oaza z sadzawką – źródłem słodkiej wody.

Piękna panorama na nieskończoną liczbę wysepek, widziana z każdego większego wzgórza archipelagu Kornati to idealny pretekst na obserwację zachodów słońca – jednych z piękniejszych jakie do tej pory widzieliśmy. Jednym z lepszych miejsc jest miejscowość Vrulje na wyspie Kornat. Szczyt wysoko nad powierzchnią wody, a pod nim niewielka osada, w której zacumujemy na noc jacht oraz zjemy świetnie smakujące potrawy. Idealne połączenie! Wybierając się na szczyt, nie zapomnijcie założyć butów z twardą podeszwą oraz zabrać ze sobą ciepłe ubrania. Na szczycie, po zachodzie słońca, potrafi być naprawdę chłodno.

Latarnia morska Tajer (lub Sestrice) na wyspie Vela Sestrica, została zbudowana w 1876 roku. Składa się ze stalowej wieży oraz budynku, w którym – uwaga – znajdują się apartamenty do wynajęcia. Wykonana we Francji, stalowa konstrukcja latarni jest jedyną tego typu na Adriatyku.

Dla amatorów aktywnego wypoczynku, jedną z opcji zwiedzania PN Kornati są kajaki.

Wielka tragedia

Prócz pięknych widoków PN Kornati to również największa katastrofa, od czasu chorwackiej wojny o niepodległość, w której na służbie ginęli urzędnicy. 30 sierpnia 2007 roku, grupa strażaków padła ofiarą pożaru Z młodych 13 strażaków obecnych na miejscu zdarzenia 12 zginęło na miejscu (sześciu) lub w szpitalu (sześciu), a przeżył tylko jeden. Tamte wydarzenia, do dzisiaj budzą wielkie emocje.

W tym czasie, Chorwacja pożyczyła Grecji samolot gaśniczy. Dlatego też strażaków przetransportowano śmigłowcem MI-8. Cysterna z wodą do gaszenia pożaru, transportowana przez śmigłowiec, opuszczona została około 500 metrów od drużyn, na szczycie Veli vrh. Strażacy podzielili się na trzy drużyny, gdy stracili sygnał, próbowali powiadomić swoich przełożonych. Szukając wody, otoczył ich mur ognia, odcinając drogę ucieczki.

Chwilę po tragedii zaczęły mnożyć się teorie. Jedną z nich była ta mówiąca o niewybuchu zrzuconym przez samoloty NATO powracające z wojny w Kosowie w 1999 roku. Druga teoria głosiła, że do tak silnego pożaru przyczyniło się paliwo wyciekające z uszkodzonego zbiornika śmigłowca. Na miejsce tragedii zaproszono czołowych światowych ekspertów przeciwpożarowych, którzy przybyli, aby zrekonstruować katastrofę, poznać dynamikę i kinetykę ognia, jego prędkość i kierunek rozprzestrzeniania się, wysokość i położenie płomienia oraz oceń uwolnioną energię cieplną. Wyniki ich badań wykluczyły powyższe dwie teorie.

Tą wielką tragedię upamiętniono pomnikiem składającym z 12 krzyży, utworzonych z miejscowego kamienia, przy których, każdego roku, w rocznicę wydarzeń zbierają się rodziny poległych i strażacy.

Informacje praktyczne

Wszelkich, niezbędnych informacji praktycznych szukaj na stronie np-kornati.hr

• Wstęp do PN Kornati jest płatny. Bilety dostępne są np. w informacji turystycznej w miejscowości Murter. Bilety online można nabyć tutaj. Zorganizowane przez touroperatorów jednodniowe rejsy, bilet wstępu do parku mają wliczony w cenę wycieczki,
• Najbliższa stacja pierwszej pomocy zapewniająca podstawową opiekę medyczną znajduje się w Murter lub w Sali (Dugi Otok). Najbliższy szpital znajduje się w Szybeniku. Najbliższe centrum medyczne specjalizujące się w udzielaniu pomocy nurkom, którzy ulegli wypadkowi, znajduje się w Splicie.
• Biwakowanie jest surowo zabronione poza autoryzowanymi obozami. Goście, którzy chcą wynająć mały domek (lub pokój) na terenie parku, mogą to zrobić za pośrednictwem jednej z wielu agencji turystycznych na Murterze.
• W parku znajdują się cztery strefy ochrony ścisłej: (1.wysepka Purara, rafy Klint i Volić, 2. wysepka Mrtenjak, 3. wysepka Kolobučar, 4. mała i wielka wysepka Obručan). Odwiedzający nie mogą przebywać w strefach ochrony ścisłej.
• Żeglowanie dozwolone jest na całym terenie Parku Narodowego Kornati z wyjątkiem stref ochrony ścisłej. Kotwiczenie i nocleg jest dozwolone w następujących zatokach i zatoczkach: Stiniva, Statival, Lupeška, Tomasovac – Suha punta, Šipnate, Lučica, Kravljačica, Strižnja, Vruje, Gujak, Opat, Smokica, Ravni Žakan, Lavsa, Piškera – Vela Panitula, Aškera na Levrnaka, Podbižanj i Koromašna.
• Wszystkie grunty w Parku Narodowym Kornati są własnością prywatną. Zwiedzający mogą chodzić tylko po szlakach i ścieżkach specjalnie do tego wyznaczonych.
• Pływanie jest dozwolone na całym terenie Parku Narodowego Kornati z wyjątkiem stref ochrony ścisłej. Nurkowanie autonomiczne jest dozwolone tylko w grupach zorganizowanych, po uprzednim uzyskaniu licencji na nurkowanie autonomiczne w Parku Narodowym Kornati.

Jak dostać się do PN Kornati

Aby dostać się do PN Kornati mamy do wyboru kilka opcji. Możemy wynająć łódź motorową, popłynąć jachtem lub skorzystać usług firm oferujących jednodniowe rejsy. My mieliśmy przyjemność dwukrotnie popłynąć jachtem, w 2017 i 2018 roku, a także raz, podczas jednodniowego rejsu z Zadaru.