Zlarin – koralowa wyspa w Archipelagu Šibenickim

W Archipelagu Šibenickim, naprzeciwko kanału św. Antoniego w Šibeniku, znajduje się wyspa Zlarin, znana z poławiania korala oraz gąbki morskiej. Koral, obrabiany w pracowni Zlarinka, znany i ceniony jest na całym świecie. Pochodzące stamtąd korale słyną z rzadkich barw. To jedyne miejsce na Ziemi, gdzie można je znaleźć w takich odcieniach.

Zlarin jest jedną z najbardziej słonecznych chorwackich wysp, a deszcz, w sezonie letnim występuje bardzo rzadko. My, odwiedziliśmy Zlarin w połowie września, podczas rejsu EpicWeek, zorganizowanego przez Chorwacką Wspólnotę Turystyczną. Tak się „pięknie” złożyło, że trafiliśmy na najintensywniejsze w ostatnich latach opady w tym rejonie, które doprowadziły m.in. do podtopień na starym mieście w Zadarze czy zniszczenia kamiennego mostu na stare miasto w Ninie.

Czy wiecie jak odróżnić prawdziwy koral od podrobionego oraz co ma wspólnego z wyspą Joseph Goebbels? Jeśli nie, zaraz się dowiecie. Zapraszamy.

Kilka słów o wyspie Zlarin

W antycznych czasach, Zlarin nazywany był Złotą Wyspą (insula auri). To wszystko z powodu idylicznej atmosfery, panującej na wyspie. Poza sezonem turystycznym wyspę zamieszkuje niecałe 300 mieszkańców, natomiast latem liczba ta rośnie nawet do 3000.

Zajmuje powierzchnię ok 8 kilometrów kwadratowych, a długość wybrzeża wynosi 18,7 kilometra długości. Szczyt Klepac, najwyżej położony punkt na wyspie wznosi się na wysokość 169 metrów n.p.m.

Zlarin posiada ok. 2700 godzin słońca rocznie, co czyni go jedną z najbardziej słonecznych wysp Adriatyku. Średnia roczna ilość opadów wynosi około 700 mm, jednak latem rzadko pada deszcz.

Mieszkańcy wyspy zajmują się głównie rybołówstwem, rolnictwem i żeglarstwem. Dawniej, na wyspie uprawiano na dużą skalę oliwki, świadczą o tym opuszczone gaje oliwne. Prawdziwy dobrobyt wyspy związany jest z połowami gąbki morskiej, a także połowami i obróbką koralowców.

Warto wspomnieć, że na tej niewielkiej, słabo zaludnionej wyspie, w 1930 roku urodził się Anthony Maglica, twórca Maglite – „latarkowej” potęgi, znanej z wytrzymałych latarek, produkowanych w USA.

Co ciekawe, na wyspie wprowadzono zakaz poruszania się samochodami. Doceniają to licznie przybywający turyści szukający prawdziwej ciszy i spokoju. Na wyspę możemy dostać  się promem z Šibenika.

Co warto zobaczyć na Zlarinie

Do najważniejszych zabytków Zlarinu należą, gotycki kościół z XV wieku p.w. Matki Boskiej od Rašelja, w którym znajduje się Pravilnik – kodeks zasad, najstarszy z zachowanych, spisany na tablicy w dialekcie čakavština, charakterystycznym dla mieszkańców wyspy Zlarin. Wieża zegarowa Leroj, która stanowi charakterystyczny element zabudowy miasta, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, czy wrak z I wieku, znajdujący się w muzeum korala i historii wyspy.

Punktem obowiązkowym jest wspomniane przed chwilą muzeum historii wyspy oraz korala. W muzeum tym znajduje się jedyna na wyspie pracownia korala – Zlarinka.

Historia wyspy

Odnalezione ślady, potwierdzają obecność człowieka na wyspie już Neolicie, następnie w opoce panowania Cesarstwa Rzymskiego. Pierwszy raz, nazwa Zlarin pojawia się w dokumencie z 1245 roku.

W 1649 roku szlachta z Šibenika, uciekając przed epidemią dżumy, przybyła do Zlarina. Wybuch cholery w 1835 roku zabił 70 z około 1400 mieszkańców wyspy.

W 1839 roku zbudowano publiczną wieżę zegarową Leroj, która stanowi charakterystyczny element zabudowy miasta.
Podczas II Wojny Światowej mieszkańcy Zlarinu stawiali opór faszystowskiej okupacji

W 1977 roku, na molo w porcie wzniesiono pomnik składający się z dwóch wielkich kotwic, poświęcony wszystkim marynarzom i emigrantom Zlarinu.

Podczas chorwackiej wojny o niepodległość w 1991 roku, Zlarin został zbombardowany przez serbską artylerię. W osobnym incydencie po błędzie balistycznym środek wioski został trafiony przez Chorwatów, stacjonujących na wyspie Žirje.

Historia korala na wyspie Zlarin

Koral znany jest człowiekowi ponad 3000 lat. Początek przygody wyspy Zlarin z koralem sięga 600 lat wstecz. W 1932 roku, na wyspę przybywają Włosi, zainteresowani jego wydobyciem.

Pochodzące stamtąd korale słyną z rzadkich: ciemno różowych, purpurowych, jaskrawoczerwonych i jaskrawopomarańczowych barw. To jedyne miejsce na Ziemi, gdzie można je znaleźć w takich odcieniach.

Latem, na Zlarinie odbywa się ciekawe wydarzenie – ceremonia pożegnania marynarzy, którzy nocą wyruszają w poszukiwaniu koralowców. Śpiewane są tradycyjne, ludowe pieśni dalmatyńskie, mężczyźni i kobiety ubrani są w typowe dla tego obszaru stroje ludowe. Tradycyjne ubrania wykonane są z lekkiej tkaniny w trzech różnych kolorach: czarnym, czerwonym i białym. Odzież damska jest bogato zdobiona, złote naszyjniki i kolczyki. Kobiety, na plecach noszą noże.

Pracownia korala Zlarinka

Na parterze pracowni znajduje się sklep, w którym możemy zakupić wyprodukowane na miejscu naszyjniki, pierścionki, bransoletki, kolczyki, zawieszki i inne cuda, wykonane z najprawdziwszego korala. Ceny tych arcydzieł, najczęściej uzależnione są od kształtu korala, a także stopnia jego obróbki. Ceny za sporych rozmiarów, powyginany koralowiec, kształtem przypominający drzewo, z pełną jego obróbką, są imponujące. Jeśli chcemy nabyć piękną koralową pamiątkę ze Zlarinki, szukajmy mniej obrobionych koralowców, raczej podłużnych niżeli dokładnie okrągłych, których czas obróbki mocno podbija cenę.

Dla przykładu, cena za piękny naszyjnik z podłużnych koralowców to ok 250-300zł.
Prócz sklepu znajduje się tam również muzeum historii korala oraz Zlarinu i okolicy.

Właściciele pracowni strzegą jak oka w głowie miejsc połowów korala. Nie inaczej jest w samej pracowni. Co prawda, udało nam się dostać do pomieszczenia gdzie powstają te cuda, jednak o możliwości robienia zdjęć nie było mowy.

Więcej informacji uzyskacie na stronie pracownik Zlarinka koralji-zlarinka.hr

https://www.youtube.com/watch?v=uSJ-c0peEds

Uważaj na korale niewiadomego pochodzenia!

Pamiętajcie! Jeśli, gdzieś w Chorwacji, w sklepie z biżuterią, sprzedający powie Wam, że jego korale pochodzą ze Zlarinu, poproście go aby pokazał Wam certyfikat, bądź opakowanie na korale. Te jedyne, prawdziwe wychodzą wyłącznie z pracowni Zlarinka!

Jak rozpoznać prawdziwe korale?

Istnieje kilka, bardzo prostych metod na sprawdzenie czy sprzedawane korale są prawdziwe.
1) Są chłodne. Tylko prawdziwe korale, wzięte do dłoni będą zimne.
2) Zmieniają kolor. Jeden z właścicieli, pracujący przy obróbce koralowca, powiedział nam, że dawniej, niemowlakom zakładano bransoletkę z korali. Kiedy temperatura rosła, korale delikatnie zmieniały kolor, wiadomo wtedy było kiedy dziecko jest chore. Ponadto, korale miały chronić je przed złą mocą.
3) Są bezwonne. Kiedy potrzemy o materiał sztuczne korale, wydzielą one nieprzyjemny zapach. Prawdziwe korale są bezwonne.

Film Koralowa Księżniczka i Joseph Goebbels

Zlarin zagrał w filmie p.t. „Koralowa Księżniczka” (Die Korallenprinzessin) z 1937 roku, produkcji Niemiecko-Jugosłowiańskiej, przy dużym udziale propagandy NSDAP.

Film opowiada historię Didi Orsić, bogatej dziedziczki, która spędza wakacje w Splicie. Podczas rejsu łodzią motorową, którą Didi otrzymała w prezencie od swojego narzeczonego, ma problemy z powrotem. Ratuje ją hydropilot Marko Vuković, który zabiera ją na wyspę Zlarin. Marko, z pomocą ojca i jego adoptowanej córki, Anki, pracuje przy wydobyciu koralowca. Didi i Marko zakochując się szaleńczo w sobie. Muszą przezwyciężyć wiele intryg i zawirowań w ich miłości i relacjach społecznych, aby być razem szczęśliwymi.

Kiedy Koralowa Księżniczka okazała się filmowym hitem, Joseph Goebbels, minister propagandy w rządzie Adolfa Hitlera, zabronił występowania Słowianom w niemieckich filmach.

Zlarin na mapie