Kiedy cztery miesiące temu publikowaliśmy kolejny wpis gościnny Natalii Zielińskiej – dyrektora firmy Euro Grant Konzalting – na temat tego co 2020 rok przyniesie Chorwatom, a szczególnie chorwackim przedsiębiorcom, nie mieliśmy pojęcia jak wielkie spustoszenie w gospodarce wywoła epidemia koronawirusa COVID-19. Chyba mało kto się spodziewał. Chorwaci zmuszeni zostali do odwołania wszystkich imprez towarzyszących wielkiemu wydarzeniu jakim miało być otrzymanie przez Rijekę tytułu Europejskiej Stolicy Kultury. Ich przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej również nie należy i będzie należeć do łatwych. Chorwacka ekonomia, tak jak chyba w większości krajów, stanęła na głowie.
Mimo braku ogłoszonego sukcesu w walce z koronawirusem, świat, małymi krokami stara się odmrażać to c w ciągu ostatnich kilku miesięcy zablokował. Nie inaczej jest również w Chorwacji. Chcąc nakreślić bieżącą sytuację w chorwackiej gospodarce, Natalia postanowiła przygotować krótkie podsumowanie ostatnich zmian jakie zapowiedział chorwacki rząd. Zapraszamy do lektury.
Odmrażanie, czas start
Po ponad miesiącu niepewności związanej z szerzeniem się wirusa w Chorwacji w końcu nadszedł czas łagodzenia ograniczeń i powolnego powrotu do normalności.
Chorwacja w danym momencie odnotowuje 2.016 przypadków zachorowań, łącznie 54 ofiary śmiertelne. Jeden z portali informacyjnych, w rubryce z liczbą zachorowań pod koniec marca umieścił też rubrykę z rosnąca liczba bezrobotnych, aby ukazać na bezczynność rządu w obliczu wielowymiarowego kryzysu wywołanego epidemią wirusa.
Pakiet pomocowy dla przedsiębiorców
Na samym początku, 18. marca rząd chorwacki ogłosił pakiet pomocy dla przedsiębiorców, składający się z 63 działań. Niestety żadne z nich nie było adekwatne i liczba bezrobotnych rosła z dnia na dzień. Powstała nawet nieformalna grupa przedsiębiorców, która w kilka dni zebrała prawie 50.000 członków i domagała się nowych rozwiązań. 1. kwietna ogłoszono nowy pakiet wsparcia, tym razem obejmujący takie rozwiązania jak bezzwrotne dofinansowanie w wysokości płacy minimalnej netto, niskoprocentowe pożyczki czy zapowiedz zwolnienia z części składek.
Inicjatywa nadal walczy o reformę sektora publicznego, wprowadzenie zasady płatności VAT po otrzymanej zapłacie (do tej pory VAT jest opłacany na podstawie wystawionej faktury, bez względu na to, czy rachunek jest uregulowany), czy zwolnienie z tzw. opłat para podatkowych (w Chorwacji jest ich ponad 1.000 i kosztują chorwackich przedsiębiorców nawet 2% PKB).
REKLAMA
Czas wielkich reform?
Co jest bardzo ciekawe, przy ogromnym i nieefektywnym aparacie państwowym i braku dochodów z turystyki, która jest trzonem gospodarczym Chorwacji, sytuacja zmierza do radykalnych reform. Wspomina się coraz częściej o konieczności reformy administracyjnej (Chorwacja ma 426 gmin i 127 miast, a Grad Zagrzeb ma więcej pracowników administracyjnych niż Nowy Jork).
Kryzys w tym kontekście może się okazać możliwością na wyjście z innego, ponad 20-letniego kryzysu.
Kiedy Chorwacja otworzy granicę?
Poluźnienie ruchu między województwami przewidziane jest dopiero po 11 maja, tak jak otwarcie obiektów gastronomicznych, ale wyłącznie tych z tarasami oraz restauracji hotelowych.
Można wiec oczekiwać, że ograniczenie ruchu międzygranicznego może potrwać o wiele dłużej, niż dotychczas zakładano.
Potrzebne szybkie zmiany
W jednym z wywiadów Minister finansów przyznał, w aktualnych warunkach chorwacka gospodarka może funkcjonować maksymalnie do lipca. Burmistrz Zagrzebiu oficjalne przyznał, że nie wie skąd wygospodarować środki na pensje za maj.
Cyfrowy postęp
Przy niedoborze przychodów, w skutek epidemii jesteśmy świadkami innych rewolucyjnych zmian w Chorwackim życiu codziennym — cyfryzacja, z którą od lat walczyły takie instytucje jak Urząd pracy czy Urząd skarbowy, stała się rzeczywistością z dnia na dzień. Symboliczna pieczątka nie jest już tak ważnym przedmiotem w postępowaniach administracyjnych, co wpłynie na redukcje wielu miejsc pracy.
Ponadto całkiem sprawnie od ponad miesiąca zajęcia szkolne odbywają się zdalnie. Program dla klas 1-4 jest rano na telewizji, a pozostali uczniowie mają zajęcia online.
REKLAMA
Większość pracowników państwowych pracuje zdalnie, co bardzo wpłynęło na efektywność ich pracy.
Poprawki do projektów, na których zatwierdzenie do tej pory czekaliśmy po pół roku, teraz wykonujemy w przeciągną dni, telefonicznie i mailowo.
Dla zobrazowania sytuacji kilka dni temu Sanepid zamknął kilka lokali gastronomicznych na podstawie absurdalnych zarzutów. Większość restauracji próbując się wydostać z kryzysy wprowadziło dostawę, wydając posiłki na zewnątrz lokali. Sanepid w wielu takich miejscach wykazał na nieprawidłowości w postaci np. zbyt wysokich stołów do wydawania posiłków lub wystawianie stołów na chodniki . Te kary wywalały ogromne oburzeniu opinii publicznej i zostały anulowane na następny dzień pod naciskiem mediów.
Dla do tej pory dosyć pasywnego społeczeństwa chorwackiego, taka reakcja jest bardzo obiecująca.
W oczekiwaniu na nowe lepsze jutro
Z tych właśnie powodów z jednej strony już się sama nie mogę doczekać otwarcia granic, wyjazdu nad morze i wakacji w nadmorskiej miejscowości, ale jako już prawie mieszkanka Chorwacji z wielką ekscytacją obserwuje zachodzące , tak bardzo potrzebne zmiany.
Nie tylko dla chorwackich przedsiębiorców, ale dla chorwackiej gospodarki a co za tym idzie dla Chorwatów w ogóle.
