Chorwacja – mały kraj na wielkie wakacje!

W magazynie ALL INCLUSIVE ukazał się nasz, bardzo obszerny artykuł, w którym przybliżamy największe walory Chorwacji. Serdecznie zapraszamy do lektury.

Chorwacja – mały kraj na wielkie wakacje. Hasło to, niezmiennie od wielu lat przyświeca temu pięknemu zakątkowi Europy. Bez względu na to czy jedziesz sam czy z rodziną, czy zamierzasz spędzić czas aktywnie lub szukasz oazy spokoju – Chorwacja ma dla Ciebie niezwykle wiele do zaoferowania.

Chorwacja popularna wśród Polaków

W ostatnich latach Chorwacja cieszy się stale rosnącym zainteresowaniem turystów. Chorwacka Wspólnota Turystyczna, powołując się na dane z systemu eVisitor, który monitoruje ruch turystyczny generowany w obiektach komercyjnych i niekomercyjnych oraz czarterze żeglarskim, podaje, że w 2021 roku do Chorwacji przyjechało 13,8 mln gości, którzy zrealizowali 84,1 mln noclegów, czyli o 77% więcej przyjazdów i 55% więcej noclegów niż w tym samym okresie 2020 roku.

Wśród odwiedzających Chorwację turystów znalazł się aż milion Polaków – to wzrost o 50% w porównaniu do roku 2020! Miastami, które przyciągnęły najwięcej odwiedzających były: Zagrzeb (638 tys. przyjazdów), Rovinj (549 tys.), Dubrownik (543 tys.), Split (529 tys.) oraz Poreč (431 tys.). Najwięcej noclegów zrealizowano w województwie istryjskim (23,5 mln), splicko-dalmatyńskim (15,5 mln) i primorsko-gorańskim (15,3 mln).

Czy w roku 2022 Chorwacja będzie równie popularną destynacją? Wszystko wskazuje na to, że tak!

Wymarzone miejsce na rodzinne wakacje

Chorwacja, a zwłaszcza jej adriatyckie wybrzeże, to wymarzone miejsce na rodzinne wakacje. Stale wzmagający się ruch turystyczny sprawia, że oferta tego niewielkiego kraju jest niezwykle zróżnicowana, a położenie geograficzne gwarantuje, że już samo obcowanie z walorami krajobrazowymi (góry i morze!) staje się integralną częścią udanego urlopu.

Jeśli w ramach wakacyjnego wyjazdu nad morze chce się zamienić Bałtyk na Adriatyk, nie warto się wahać – atrakcji dla najmłodszych w Chorwacji nie brakuje. Nie ma sensu słuchanie malkontentów mówiących, że urlop z dziećmi to nie urlop, a praca w delegacji. Odwiedzając Chorwackie wybrzeże, wyspy oraz Chorwację kontynentalną na pewno uda się odpocząć, nasycić oczy pięknem świata, a żołądki – smakołykami, za którymi tęskni się potem przez cały rok.

Bez względu na to, czy zapadnie decyzja o podróży samochodem i samodzielnym wynajmie prywatnej kwatery/apartamentu, czy wybór padnie na kemping, hotel bądź wakacyjny resort w przypadku wakacji z dziećmi zawsze najważniejsze będą atrakcje pozwalające optymalnie zagospodarować czas poszczególnych członków rodziny. Jedną z największych atrakcji podczas pobytu w Chorwacji są jej fenomenalne plaże.

Piaszczyste plaże i plaże z doskonałą infrastrukturą (parki wodne, baseny, place zabaw na wodzie)

Choć wielu turystom Chorwacja kojarzy się z kamienistymi bądź żwirowymi plażami oraz skalnymi platformami, na których z trudem rozkłada się ręcznik, kraj ten oferuje także mnóstwo plaż piaszczystych. Znajdziemy je zarówno na całym dalmatyńskim wybrzeżu, jak i na wyspach Krk, Rab, Cres, Pag, Hvar czy Vis oraz na Istrii.

Do najbardziej rozpoznawalnych plaż z piaskiem bądź bardzo drobnym żwirkiem należą np. jedna z najdłuższych piaszczystych plaż Chorwacji w miejscowości Nin koło Zadaru, na której z na pewno poczujecie „bałtyckie klimaty” czy jedna najbardziej rozpoznawalnych plaż Chorwacji w miejscowości Saplunara na wyspie Mljet. Kilometrowa plaża z białym piaskiem znajduje się też na wyspie Dugi Otok.

Turystom odpoczywającym w Dubrowniku warto polecić plażę Sunj – jedno z ulubionych miejsc mieszkańców. Przebywając w Splicie, nie można pominąć plaży Bačvice, która ma łagodnie opadające dno, a woda sięga tam do kolan nawet kilkadziesiąt metrów od brzegu. Także jedna z ulubionych wakacyjnych miejscówek Polaków, czyli miasteczko Omiš oferuje idealną dla rodzin z dziećmi miejską plażę z bardzo drobnym żwirkiem, a już po kilku krokach w głąb wody trafia się na czysty piasek.

Nie sposób wymienić wszystkie piaszczyste plaże w Chorwacji, bo jest ich blisko 120. Jeśli wakacyjny plan zakłada, że ma być tak jak nad Bałtykiem, tylko cieplej, z pewnością nie będzie kłopotu ze znalezieniem lokacji odpowiadającej temu życzeniu.

Jeżeli w planie są wakacje ze starszymi dziećmi, które już niekoniecznie trzeba zająć kopaniem w piachu i stawianiem babek, nie należy obawiać się plaż kamienistych i skalnych platform. Chorwackie wybrzeże ma idealne warunki do pływania, nurkowania oraz uprawiania wszelkich sportów wodnych. Starsze dzieci, doskonalące swoje pływackie umiejętności, z pewnością najpierw zachłysną się atrakcjami typu plac zabaw na wodzie, ale prędko docenią możliwość nurkowania z rurką w krystalicznie czystym Adriatyku i oglądania fascynującej podwodnej fauny albo podejmą próby utrzymania się na desce z wiosłem.

Kiedy jedzie się wzdłuż chorwackiego wybrzeża nie można oprzeć się wrażeniu, że plaż jest tu więcej, niż użytkowników. To dobra wiadomość! Można przecież (także w wysokim sezonie!)  korzystać nie tylko z plaż miejskich, bardzo popularnych, a co za tym idzie – obleganych, ale też znaleźć dla siebie i dzieci miejsce ustronne i spokojne. Jeśli jednak ważne jest, aby mieć do dyspozycji doskonałą infrastrukturę, możliwość skorzystania z leżaka, parasola, toalety i zaplecza handlowego, w tym gastronomicznego, plaże miejskie są nie do przecenienia.

Swoboda przemieszczania się z plaży na plażę dana jest tym, którzy podróżują własnym samochodem. Jeżeli dzieci łyknęły już bakcyla wakacji w trasie i chętnie się przemieszczają, warto pokazać im także pocztówkowe plaże, które stanowią nie lada atrakcje widokowe, np. plaża Zlatni Rat na wyspie Brač czy słynącą z niesamowitego dojścia i wysokich klifów plażę Pasjača w miejscowości Popovići ok. 30 km na południe od Dubrownika.

Hotel, resort czy kemping

Jeżeli planuje się wakacje z niemowlęciem albo dzieckiem najwyżej kilkuletnim, zapewne wybór padnie na hotel albo wakacyjny resort. Co to jest resort? Polskie tłumaczenie tego słowa jako „ośrodek wypoczynkowy” nieco rozjaśnia sytuację, ale nie do końca obrazuje specyfikę nadadriatyckich resortów. Otóż holiday resort to swego rodzaju wakacyjne miasteczko, które zaspokaja wszystkie (i stwarza kolejne…) potrzeby urlopowiczów w każdym wieku.

To nie tylko możliwość zakwaterowania z pełnym wyżywieniem (w hotelu, domku mobilnym, apartamencie), ale także nieograniczony dostęp do aktywności sportowych, rozrywki i zakupów. To również liczne animacje dla dzieci i kluby dziecięce, oferujące tyle atrakcji, że czasem trudno dokonać wyboru.

Jeden z najpopularniejszych chorwackich wakacyjnych resortów – Zaton Holiday Resort – usytuowany jest w miejscowości Nin i stanowi prawdziwy raj dla maluchów.

A przy okazji: jeśli marzymy o takich takie resortowych wakacjach all inclusive, ale cena wydaje się wygórowana, warto przejrzeć ofertę kempingów. W ostatnich latach wiele z nich stało się naprawdę atrakcyjnymi miasteczkami wakacyjnymi z pełnym węzłem sanitarnym i doskonałą infrastrukturą i w niczym nie ustępują ośrodkom klasyfikowanym właśnie jako holiday resort. Warunki takie spełnia np. kemping Čikat zlokalizowany 3 kilometry północny-wschód od miasta Mali Lošinj, na terenie, którego znajduje się Aquapark Čikat z basenami oraz atrakcjami wodnymi.

Możliwości zakwaterowania na kempingu są naprawdę różnorodne. Zawsze do wyboru jest kilka rodzajów domków kempingowych – różni je ilość sypialni i wyposażenie, ale wszystkie zapewniają wygodę, jaką mamy we własnym domu. Każdy domek ma przynajmniej dwie sypialnie, z materacami, poduszkami i kocami lub kołdrami (bez poszewek) i łazienkę z prysznicem (niektóre mają oddzielne WC) oraz meble ogrodowe. Część domków jest wyposażona w klimatyzację.

Ponadto można zdecydować się na namioty typu safari, czyli luksusowe namioty z łazienką, kuchnią z lodówką z zamrażarką, płytą grzewczą oraz zadaszoną werandą i namioty willowe – o wysokość 2,5 i powierzchni 25m2. Wszystkie są oświetlone i posiadają dodatkowe gniazdko elektryczne i wyposażone są w meble ogrodowe i parasol. W niektórych znajdziemy drewnianą podłogę.

Na każdym kempingu znajdują się także parcele dla turystów podróżujących kamperem albo z własnym namiotem. Jeśli wyrusza się na rodzinne wakacje ze starszymi dziećmi, wynajem kampera może okazać się strzałem w dziesiątkę!

Filmowe lokacje

Jeżeli wakacje spędza się ze starszym nastolatkiem, warto zaplanować zwiedzanie filmowych lokacji. Ciekawym pomysłem będzie ruszenie śladami bohaterów „Gry o tron” – kultowej adaptacji sagi pióra R.R. Martina „Pieśni lodu i ognia”. Na trasie znaleźć powinny się m.in.: Split, Šibenik, Trogir i Dubrovnik, ale także Park Narodowy Krka.

Wielbiciele letniego hitu filmowego „Mamma mia” powinni kierować się na wyspę Vis. Grecka wyspa Kalokairi, a właściwie Skopelos, która była miejscem akcji w pierwszej części filmu, w drugiej zastąpiona została właśnie chorwacką wyspą Vis. W ostatnich latach chorwacka ziemia gościła takie produkcje jak „Gwiezdne Wojny” czy „Robin Hood: Początek”.

W rowerowym foteliku

Chorwacja rowerem to nieskończenie długa sieć ścieżek pieszych i rowerowych. Bez względu na to czy przebywamy w jej kontynentalnej części czy nad Adriatykiem, każdy amator dwóch kółek znajdzie coś dla siebie. Trasy krótkie i bardzo długie, asfaltowe, szutrowe, EuroVelo i inne znane międzynarodowe szlaki, teren równinny i górski służą zarówno amatorom sportów ekstremalnych jak i i wycieczkom rodzinnym. Te ostatnie to doskonałe rozwiązanie, kiedy chcemy ruszyć się z hotelowego basenu, jechać przed siebie i podziwiać widoki.

Oczywiście w Chorwacji nie ma problemu z wypożyczeniem rowerów, ale równie dobrym pomysłem jest zabranie ich ze sobą z Polski. Kiedy dysponujemy rowerem wyposażonym w fotelik dla dziecka jesteśmy w miarę mobilni i odpada problem z niechęcią do spacerów.

Jachting (dobry także dla rodzin z dziećmi, idealny do degustowania win na pokładzie)

Nie bez powodu mówi się o Chorwacji, że to kraj tysiąca wysp, choć w tym przypadku tysiąc ma wyłącznie charakter umowny i ma po prostu działać na wyobraźnię. Centralny Urząd Statystyczny podaje, że do Chorwacji należy 1246 wysp, skał i raf.

Kilkadziesiąt wysp (47-67) jest zamieszkałych – różne źródła podają odmienne dane, a wszystko dlatego, że trudne warunki życia (np. brak dostępu do wody czy infrastruktury) przyczyniają się do migracji. Linia brzegowa Chorwacji kontynentalnej wraz z wyspami liczy sobie 6278 km i stwarza nie tylko doskonałe warunki do plażowania, ale także do jachtingu.

Adriatyk – najpopularniejszy żeglarski akwen Europy

Po pierwsze, Adriatyk jest najpopularniejszym żeglarskim akwenem Europy, a Chorwacja jest mekką żeglarzy na każdym poziomie zaawansowania. Czarter jachtu nie jest drogi, infrastruktura wybrzeża jest doskonała, a żeglowanie pomiędzy wyspami, skałami i rafami Chorwacji nawet w szczycie sezonu turystycznego to najlepszy możliwy sposób na wakacje z dala od tłumu turystów, który rokrocznie zalewa wszystkie nadmorskie kurorty.

Oczywiście w sezonie ma się niezliczone możliwości przemieszczanie się wodą, a nie lądem – od promów pasażerskich i samochodowych, przez taksówki wodne, rejsy statkami wycieczkowymi i katamaranami, ale nic nie daje takiej przyjemności obcowania z Adriatykiem, jak samodzielne żeglowanie w Chorwacji.

Atrakcyjne miejsca dostępne tylko od strony morza

Po drugie, do wielu przepięknych dzikich zakątków, w tym zjawiskowych plaż oraz fenomenalnych konob (tawern) dostać się można wyłącznie od strony morza. Także tylko od strony morza docenić można urodę słynnych klifów w Parku Krajobrazowym Telašćica – to jedne z najwyższych klifów na Adriatyku, osiągające wysokość do 160 metrów i wcinające się w morze aż na 85 metrów!

Obok Telašćicy drugim obleganym przez żeglarzy miejscem jest Park Narodowy Kornati – do 1980 oba obszary stanowiły jeden park. Kornati to księżycowy krajobraz, nieskończona liczba wysepek, poprzecinanych kamiennymi murkami i także strome klify, wynurzające się z Adriatyku na kilkadziesiąt metrów.

Zakotwiczyć in the middle of nowhere

Po trzecie, nic nie zastąpi wschodu czy zachodu słońca podziwianego z pokładu jachtu. Nie da się też porównać skakania z jachtu do krystalicznie czystej wody, kiedy zakotwiczy się in the middle of nowhere i otacza człowieka wyłącznie wielki błękit (a właściwie wszystkie jego odcienie oraz szmaragd i turkus) i – jeśli tak zdecydujemy – oślepiająca biel brzegów dalmatyńskich wysp.

Nie trzeba mieć patentu żeglarskiego, żeby zdecydować się na wakacyjny jachting. Można wynająć jacht wraz ze skipperem i sprawdzić, czy taki odpoczynek nam odpowiada, a po powrocie do kraju zapisać się na kurs, żeby kolejny urlop spędzić już „na swoim”. Uprzedzając pytania: tak, lato na jachcie to także pomysł na rodzinne wakacje. Jeżeli znajduje on akceptację całej rodziny, warto zarezerwować jacht z dużym wyprzedzeniem albo… w ostatniej chwili – ceny będą dużo niższe.

Rejs po Adriatyku będzie wymagał od wszystkich członków wyprawy zgodnego współdziałania, jakie niezbędne jest na małej przestrzeni, ale na pewno zaowocuje niesamowitymi wrażeniami. Jeśli zamiast jachtu wynajmie się katamaran, jedną z największych atrakcji będzie możliwość spania na siatce rozpiętej między kadłubami. Żadne dziecko oswojone z wodą nie pogardzi taką frajdą!

Rejs po Adriatyku to doskonała okazja do degustacji ryb i owoców morza. Każda konoba, przy której się zacumuje, kusi świeżo złowionymi darami morza oraz winami. Zdarza się, że podpływając do wysp można kupić te dobra wprost z rybackiego kutra, a potem przyrządzić je na pokładzie dla całej załogi.

Enoturystyka – szlakiem najlepszych winnic

Enoturystyka (od greckiego oinos, czyli wino) to turystyka winiarska, czyli podróżowanie szlakami chorwackich winnic i wydarzeń związanych z uprawą winorośli czy degustacją win. Tradycja tego rodzaju podróży sięga początków XX wieku, a w ostatnich latach stają się one coraz popularniejsza.

W Chorwacji jest ponad 41 tysięcy zarejestrowanych hodowców winorośli i ponad 1600 producentów wina, a regiony słynące z jego wytwarzania można znaleźć zarówno na wybrzeżu, jak i w głębi kraju. Produkcja wina zalicza się do jednego z najszybciej rozwijających się sektorów chorwackiej gospodarki.

Serce winiarstwa kontynentalnego

Sercem winiarstwa kontynentalnego pozostają Slavonia, Baranja i Srijem. W pierwszym rejonie jedną z najbardziej rozpoznawalnych i jednocześnie najstarszych (jej historia się 1232 roku) winiarni jest Kutjevo. Produkuje się tu wina z najpopularniejszej w Chorwacji odmiany białych winogron, czyli Graševiny. Graševina znana jest również pod nazwą Welschriesling, Laski Riesling, Riesling Włoski, olasz riesling czy grašica.

W Belje, oddalonym o zaledwie półtorej godzinny jazdy od Kutjevo, w regionie Baranja miłośnicy wina znajdą z kolei najbardziej imponująca winiarnię – wykopaną wewnątrz wzgórza. Podczas wizyty w Belje polecana jest przechadzka Winną Drogą, która wiedzie przez winnice. Wzdłuż szlaku rozpościerają się zapierające dech w piersiach widoki ze wzgórza Banovo Brdo. Wycieczkę Winną Drogą można odbyć także w okolicach Vukovaru, np. w miejscowości Ilok.

Miejscem doskonale wpisującym się w trend enoturystyki jest niewielkie gospodarstwo agroturystyczne Vuglec Breg w miejscowości Škarićevo, 10km na południe od Krapiny w regionie Zagorje. Gospodarstwo składa się z kilku starych domów, przekształconych w miejsca noclegowe, restaurację, piwnicę z winami, a także sale konferencyjną. Znajdziemy tutaj również saunę i jacuzzi z pięknym widokiem. Po północnej stronie Vuglec Breg znajduje się stajnia dla koni, niewielki staw, dwa korty tenisowe i dwa boiska piłkarskie. Dla dzieci wybudowano plac zabaw. Istnieje również możliwość skorzystania z licznych ścieżek spacerowych i rowerowych.

Wina dalmatyńskie – lato zamknięte w butelkach

Sercem winiarstwa na wybrzeżu pozostaje dalmatyński półwysep Pelješac – długi na około 70 km, ale bardzo wąski, w najwęższym miejscu ma około 7 km, można zatem zrobić sobie dłuższy spacer i dotrzeć z jednej strony półwyspu na drugą. Pelješac słynie z najlepszych win w Chorwacji takich jak Dingač, Plavac Mali czy Postup. Na nieodległej wyspie Korčula królują dwa autochtoniczne szczepy – Pošip i Grk. Z pierwszego powstaje najbardziej znane białe wino Dalmacji, z drugiego – uprawy szczepu Grk są naprawdę niewielkie! – trunek o złotej barwie z zielonkawymi refleksami i morskim posmaku.

Przybywający do Chorwacji turyści doskonale wiedzą, że wina nie kupuje się w sklepach, a bezpośrednio u producentów. Peregrynacja od winnicy do winnicy kończy się zawsze tak samo: zakupami, które przywozi się do Polski, żeby w oczekiwaniu na kolejny sezon delektować się latem zamkniętym w butelkach.

Wizyta w każdej dalmatyńskiej winnicy to czysta przyjemność: wiele z nich usytuowanych jest na malowniczych zboczach i ciągnie się po horyzont wyznaczany przez turkusowy Adriatyk. Latem w Dalmacji, z uwagi na wysokie temperatury, wino pija się rozcieńczone wodą. Białe wino z wodą gazowaną to gemišt, czerwone rozcieńczone wodą niegazowaną – bevanda. Zasada ta dotyczy oczywiście win stołowych, codziennych, pijanych tu od rana do wieczora, a nie trunków ekskluzywnych z górnej półki.

SPA & wellness w Chorwacji

Jeśli chce się potraktować wellness jako filozofię życia zgodną z tym jak rozumiał dobrostan (well-being) amerykański lekarz Dr. Halbert Dunn, należy pamiętać, że jego zdaniem tylko równowaga pomiędzy ciałem i umysłem pozwoli człowiekowi osiągnąć pełną harmonię.

Korzystanie z dobrodziejstw SPA (Sanus Per Aquam) czyli „korzystanie z wody” w różnych formach (sauna, pływanie, masaże wodne, kąpiele w wodzie leczniczej, termicznej i inne) to tylko jeden z elementów pozwalających tę równowagę uzyskać. Wszystkie pozostałe także uda się znaleźć w Chorwacji bez trudu.

Lawenda, rozmaryn, bijela kava i fjaka

W pasie nadbrzeżnym i na wyspach w powietrzu unosi się zapach lawendy, rozmarynu, liści laurowych i cytrusów. Od Adriatyku ciągnie rozkoszny zapach morskiej bryzy. W niezliczonych kafejkach można wypić wyśmienitą kawę, np. espresso – gęstą, aromatyczną i piekielnie mocną, której jakość jest miernikiem jakości całego kawowego asortymentu knajpki. Obok espresso najczęściej zamawiana jest biała kawa (bijela kava), macchiato oraz veliki macchiato.

Kiedy upał staje się nieznośny, mieszkańcy Dalmacji praktykują fjakę. Fjaka to danie sobie przyzwolenia na takie tempo życia, które odpowiada człowiekowi najbardziej: bez zbędnego pośpiechu, bez dyszących w kark dedlajnów, bez oglądania się na to, w jakim tempie żyją inni. Uskuteczniać Fjakę to wrzucić na luz. Kiedy resetuje się mózg, znika także napięcie emocjonalne i dyskomfort ciała. Idziemy. Patrzymy i widzimy, słuchamy i słyszymy.

Zmysły rejestrują w całej okazałości piękno chorwackich krajobrazów. Zatrzymujemy się, żeby złapać w nozdrza cienką nitkę zapachu, który doprowadzi do kafejki z widokiem na cały świat. Siadamy, bijela kava rozpływa się po kubkach smakowych jak nigdy dotąd. Juro też jest dzień, mawiają Polacy. Maniana, mawiają Hiszpanie. Fjaka, rozkładają ręce mieszkańcy Dalmacji. Jesteś tu i teraz. Oto dopełnia się tajemnica filozofii wellness.

Tuheljske Toplice – źródła wód termalnych

Jeśli chce się szukać równowagi pomiędzy ciałem i umysłem w kontynentalnej części Chorwacji, także jest to do zrobienia. W regionie Zagorje, 50 kilometrów na północ od Zagrzebia znajduje się miejscowość Tuheljske Toplice, słynąca ze źródeł wód termalnych. Dzięki tym gorącym źródłom wody, Tuheljske Toplice stały się centrum SPA&Wellness w kontynentalnej części kraju. Źródła wody termalnej w Tuheljskich Toplicach znane były już w czasach rzymskich.

Tutejsza woda termalna ma temperaturę 32 stopni Celsjusza, bogata jest w związki siarkowe, które nadają jej charakterystyczny, dość nieprzyjemny zapach. Wykorzystywana jest do leczenia układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, a także przy chorobach układu mięśniowo-szkieletowego. W ośrodku czekają na gości specjalnie przygotowane pokoje z własnym jacuzzi, sauną, kamiennym stołem do masażu o także wielkim łożem.

Podsumowanie

Chorwacja to kraj, który możne odwiedzać wielokrotnie, za każdym razem wybierając rejon o innym krajobrazie, kuchni i ofercie aktywności. Inaczej odpoczywa się w części kontynentalnej, inaczej na wybrzeżu, jeszcze inna jest specyfika życia na wyspach.

Tym, których zniechęca rosnąca liczba turystów napływających rokrocznie do Chorwacji warto uświadomić, że tak duża liczba wysp oraz tak bardzo poszarpana linia brzegowa kraju sprawiają, że naprawdę wciąż można znaleźć tu wyspy bezludne i dzikie plaże. Można więc wybrać Makarską w szczycie sezonu i utonąć w wielobarwnym tłumie spacerowiczów, miasteczko Novalja na wyspie Pag i plażę Zrće, znaną jako chorwacka Ibiza, która w okresie letnim staje się jedną wielką sceną taneczną i domem dla wielu letnich wydarzeń muzycznych.

Można też zaszyć się np. w kamiennej wiosce rybackiej Lučica na wyspie Lastovo – tu naprawdę jest jak w piosence Kasi Nosowskiej: cisza, ja i czas.